Samoocena to zbiór percepcji, myśli, ocen, uczuć i tendencji zachowań skierowanych ku sobie, ku naszemu sposobowi bycia, cechom naszego ciała i naszego charakteru. W skrócie: jest to percepcyjna ocena nas samych. Potrzeba docenienia siebie, która dzieli się na dwa aspekty:

• od siebie: miłość do siebie samego, zaufanie do siebie, docenienie, samowystarczalność itp. oraz szacunek;
• szacunek otrzymany od innych osób (uznanie, akceptacja itp.).

Carl Rogers, największy przedstawiciel psychologii humanistycznej, stwierdził, że źródłem problemów wielu ludzi jest to, że gardzą sobą i uważają się za bezwartościowych i niegodnych bycia kochanymi; stąd znaczenie, jakie przywiązywał do bezwarunkowej akceptacji pacjentów.

Wszyscy mamy mentalny obraz tego, kim jesteśmy, jak wyglądamy, w czym jesteśmy dobrzy i jakie są nasze słabości. Tworzymy ten obraz z biegiem czasu, począwszy od naszego dzieciństwa. Termin obraz siebie jest używany w odniesieniu do obrazu mentalnego, jaki dana osoba ma o sobie.

Pojęcie samooceny różni się w zależności od paradygmatu psychologicznego, który go dotyczy (psychologia humanistyczna, psychoanaliza lub behawioralna). Z punktu widzenia psychoanalizy samoocena jest ściśle związana, z rozwojem ego.  Z drugiej strony behawioryzm koncentruje się na takich pojęciach, jak bodziec, reakcja, wzmocnienie i uczenie się, co sprawia, że ​​holistyczna koncepcja samooceny nie ma znaczenia. Poczucie własnej wartości jest również pojęciem, które często wykracza poza dziedzinę wyłącznie naukową.

Znaczenie pozytywnej samooceny

Zdrowie psychiczne jest niemożliwe, gdy ktoś nie czuje się zasadniczo zaakceptowany, kochany i szanowany przez innych i przez siebie samego. Poczucie własnej wartości pozwala ludziom stawiać czoła życiu z większą pewnością siebie, życzliwością i optymizmem, a tym samym łatwiej osiągać swoje cele i samorealizację. Pozwala być bardziej ambitnym w kwestii tego, co ma się nadzieję doświadczyć emocjonalnie, twórczo i duchowo. Rozwijanie poczucia własnej wartości to poszerzanie umiejętności bycia szczęśliwym; Poczucie własnej wartości pozwala mieć przekonanie, że zasługuje sie na szczęście.

Zrozumienie tego jest fundamentalne i przynosi korzyści wszystkim, ponieważ rozwój pozytywnej samooceny zwiększa zdolność do traktowania innych z szacunkiem, życzliwością i dobrą wolą, sprzyjając w ten sposób wzbogacaniu relacji międzyludzkich i unikaniu destrukcyjnych.

Fałszywe stereotypy dotyczące wysokiej samooceny

Ludzie, którzy mają wysoką samooceną, mogą być postrzegani jako bardzo egoistycznie, jednakże nie ma nic bardziej błędnego. Miłość do innych i miłość do siebie nie są przeciwstawnymi alternatywami. Wręcz przeciwnie, postawę miłości do siebie cechują wszyscy, którzy potrafią kochać innych.

Nawet w Chrześcijaństwie warunkiem kochania innych jest uwarunkowany kochaniem siebie:

(37): A On mu powiedział: Będziesz miłował Pana, Boga swego, z całego serca swego i z całej duszy swojej, i z całej myśli swojej. (38): To jest największe i pierwsze przykazanie. (39): A drugie podobne temu: Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego. [Biblia Warszawska, Mt 22, Przekład opracowany przez Komisję Przekładu Pisma Świętego]

Poczucie komfortu, a samoocena

Komfort to nie poczucie własnej wartości. Dla osoby z niską samooceną –  każda pozytywna zachęta będzie w najlepszym wypadku sprawić, że poczuje się komfortowo lub, co najwyżej, lepiej ze sobą tylko na jakiś czas. Dlatego dobra materialne, relacje seksualne, sukcesy lub wygląd fizyczny same w sobie przyniosą komfort tej osobie lub fałszywy i efemeryczny rozwój poczucia własnej wartości, ale nie będą tak naprawdę zwiększać pewności siebie i własnej wartości.

Samoocena, a porównywanie się

Samoocena nie jest konkurencyjna, ani porównawcza. Paradoksalnie większość ludzi szuka pewności siebie i szacunku do siebie poza sobą, dlatego są skazani na porażkę. Poczucie własnej wartości najlepiej rozumieć jako rodzaj osiągnięcia duchowego lub umysłowego, to znaczy jako zwycięstwo w ewolucji świadomości. W ten sposób poczucie własnej wartości zapewnia duchowy spokój, co z kolei pozwala ludziom cieszyć się życiem.

Prawdziwa samoocena nie jest wyrażana przez samouwielbienie kosztem innych lub przez pragnienie bycia lepszym od innych ludzi lub poniżania ich w celu wzniesienia się. Arogancja, przechwalanie się i przecenianie własnych umiejętności ujawniają błędną samoocenę, a nie nadmiar poczucia własnej wartości.  Poczucie własnej wartości jest fundamentalną podstawą pełnego rozwoju ludzkich zdolności, jest punktem wyjścia do pozytywnego rozwoju relacji międzyludzkich, uczenia się, kreatywności i osobistej odpowiedzialności.

Poczucie własnej wartości to nie pewność siebie

Poczucie własnej wartości można pomylić z pewnością siebie. Niektórzy ludzie, na przykład aktorzy lub osoby publiczne, mogą mieć pewność siebie, ale także niską samoocenę. Docenianie siebie to postrzeganie siebie jako wartościowego i wartościowego. Osobom, które cierpią z powodu niskiej samooceny, trudno jest powiedzieć „lubię siebie”, „zasługuję na bycie szczęśliwym” lub „jestem dobrym człowiekiem”.

Źródła niskiej samooceny

Dezaprobata autorytetów

Rodzice, nauczyciele, mentorzy, 'ojcowie” wywierają ogromny wpływ na człowieka nie tylko w dzieciństwie. Jeśli ktoś  słyszał cały czas, że wszystko, co robi, jest złe, prawdopodobnie przyswoił sobie to zdanie o sobie… jako korzeń swojego istnienia.

Zbyt wysokie oczekiwania

Kiedy wychowawcy wymagają zbyt wiele, dziecko może poczuć, że nie jest wystarczająco dobre, ponieważ bez względu na to, jak bardzo się stara, nigdy nie spełni ich standardów. Nie dotyczy to jednak tylko rodziców, ta sama sytuacja może wyniknąć w pracy, w związku czy też wobec samego siebie. Uczucie niespełnienia standardów rozciągać się może wtedy praktycznie  na wszystkie obszary działania i bardzo głęboko wpływa na jego samoocenę.

Trudności w nauce i w pracy

Ttrudności w społeczności często nie są poprawnie ogarniane, nie są traktowane jako wyzwania, ale zwykle prowadzą do niskiej samooceny, bo są traktowane przez otoczenie, a także nas samych jako powód do poniżania i karcenia. Zdarzać się może, że czy to w szkole, czy to w pracy człowiek jest wyśmiewany, czy też lub skarcony z powodu niskiej personalnej wydajności lub niepełnosprawności. W rzeczywistości jest to częsta sytuacja, w której ludzie skupiają się, wyłącznie na wynikach nie promują zajęć, w których czujemy się bardziej komfortowo, nawet jeśli są one wyzwaniami.

Środowisko bez odzwierciedlenia uczuć

Aby wzrastać i rozwijać zdrową samoocenę, niezbędne jest poczucie bycia kochanym, zrozumianym i zaakceptowanym. Upokarzające słowa może wyrządzić tyle samo szkody, co afektywna indolencja (obojętność). Osoba wychowana czy też przebywająca w takim środowisku jak najbardziej może zinternalizowałeś i znormalizować ten brak jako poczucie bycia niegodnym uczuć, jako źródło „sensu”.

Nadopiekuńczość

Przeciwległy biegun do środowiska bez odzwierciedlania uczuć to nadmierna opiekuńczość. Przez nadopiekuńczość można  nieumyślnie uniemożliwić  innym rozwijanie własnych zdolności. W rezultacie „wychowankowie nadopiekuńczości”  mogą nie mieć niezbędnych narzędzi do radzenia sobie z problemami życiowym, a tym samym czuć się jako bezwartościowi.

Ofiara nadużyć

Zastraszanie, przemoc fizyczna w rodzinie lub maltretowanie emocjonalne to problemy, które głęboko wpływają na nasz obraz siebie.Kiedy dorastasz w środowisku, w którym nie masz kontroli i padłeś ofiarą upokorzenia, normalne jest, że twoje umiejętności i że trudno ci ufać ludziom, więc na dłuższą metę możesz rozwinąć niską samoocenę.

Ograniczony system przekonań

Kiedy porównujemy się z innymi i wierzymy, że nie spełniamy ich standardów, pojawia sie pewien problem. Dodatkowo w okresie dojrzewania ocena przez grupę rówieśniczą ma fundamentalne znaczenie, więc jeśli zostaniemy przez nią odrzuceni, możemy utknąć na tym etapie.

Jak sprawdzić samoocenę?

Człowiek, który ma wystarczającą samoocenę:

• Jest w stanie działać zgodnie z tym, co uważa za najbardziej skuteczne, ufając własnym kryteriom i bez poczucia winy, gdy inni uważają, że jego zachowanie nie jest dobre.
• Wychodzi z założenia, że ​​jest interesujący i cenny dla innych ludzi, przynajmniej dla tych, z którymi jest zaprzyjaźniony.
• Nie daje się manipulować, choć chętnie współpracuje, jeśli wydaje się to właściwe i wygodne.
• Rozpoznaje i akceptuje w sobie różne odczucia i emocje, zarówno pozytywne, jak i negatywne, i chętnie ujawnia je drugiej osobie, jeśli uważa, że ​​warto i chce to zrobić.
• Nie marnuje czasu na zamartwianie się tym, co przydarzyło się w przeszłości lub co może się przydarzyć w przyszłości. Uczy się z przeszłości i projektuje na przyszłość, ale intensywnie przeżywaj teraźniejszość.
• Jest wrażliwy na uczucia i potrzeby innych; szanuje ogólnie przyjęte rozsądne zasady współżycia i rozumie, że nie ma prawa — ani nie chce tego — prosperować lub bawić się kosztem innych.
• Mocno wierzy w pewne wartości i zasady i jest gotów ich bronić, nawet jeśli napotka sprzeciw. Ponadto czuje się wystarczająco pewnie, aby je zmienić, jeśli doświadczenie udowodni, że się myliła.
• W pełni ufa swojej zdolności do rozwiązywania własnych problemów, nie dając się łatwo zastraszyć niepowodzeniami i trudnościami. A kiedy naprawdę tego potrzebuje, chętnie poprosi innych o pomoc.
• Jako osoba uważa się i czuje tak samo jak każdy inny; ani gorszy, ani wyższy; po prostu równy w godności; i dostrzega różnice w konkretnych talentach, prestiżu zawodowym czy pozycji ekonomicznej.
• Potrafi cieszyć się różnorodnymi zajęciami.

Człowiek który ma za niską samoocenę

Osoba ze słabą samooceną zwykle przejawia niektóre z następujących objawów:

• Ukryta wrogość: drażliwość na powierzchni, zawsze na granicy wybuchu, nawet w przypadku drobiazgów; typowy dla superkrytyka, któremu wszystko jest źle, wszystko mu się nie podoba, wszystko go zawodzi, nic go nie satysfakcjonuje.
• Tendencje obronne  uogólniony negatywne nastawienie (wszystko widzi jako czarne: swoje życie, swoją przyszłość, a przede wszystkim siebie) oraz ogólny brak apetytu na radość życia i samego życia.
• Rygorystyczna samokrytyka: tendencja do tworzenia nawykowego stanu niezadowolenia z samego siebie.
• Nadwrażliwość na krytykę: która sprawia, że ​​czujesz się łatwo atakowany i doświadczasz uporczywych urazów wobec swoich krytyków.
• Chroniczne niezdecydowanie: nie tyle z powodu braku informacji, co z powodu przesadnego strachu przed pomyłką.
• Nadmierne pragnienie zadowolenia: nie ośmiela się powiedzieć „nie”, z obawy przed niezadowoleniem i utratą życzliwości proszącego.
• Krytykowanie innych: czasami osoba o niskiej samoocenie może użyć krytyki innych ludzi, gdy coś pójdzie nie tak, zwłaszcza jeśli chodzi o obronę siebie w niekomfortowej sytuacji, w celu zademonstrowania swojej niewinności. Nawet osoba cierpiąca na niską samoocenę może nie być świadoma swojego zachowania i może nie robić tego w złych intencjach.
• Perfekcjonizm – czyli domaganie się wykonania „doskonałego”, bez jednego błędu, prawie wszystkiego, czego się próbuje – co może prowadzić do bardzo złego samopoczucia, gdy sprawy nie układają się idealnie.
• Poczucie winy – potępia siebie za zachowania, które nie zawsze są obiektywnie złe, wyolbrzymia ogrom swoich błędów i zbrodni i/lub żałuje ich w nieskończoność, nie wybaczając sobie całkowicie.

Konsekwencje niskiej samooceny

Brak równowagi poczucia własnej wartości może objawiać się w następujący sposób:

• Zaburzenia zachowania
  • zaniedbanie obowiązków i higieny osobistej;
  • słaba wydajność pracy;
  • skłonność do używania substancji szkodliwych.

• Zaburzenia intelektualne
  • słaba absorpcja bodźców;
  • zła analiza faktów życia codziennego,
  • trudność w komunikacji;
  • niezdolność do konfrontacji;
  • niepokojące powtarzające się myśli lub wspomnienia.

• Zaburzenia psychiczne
  • rozpacz i pesymizm,
  • poczucie winy, bezwartościowości i bezradności.
  • trudności z koncentracją, zapamiętywaniem i podejmowaniem decyzji.
  • zaburzenia snu,
  • żałość,
  • utrata wizji przyszłości;
  • utrzymujący się smutny, niespokojny lub pusty nastrój,
  • niepokój, drażliwość,
  • bóle głowy,
  • myśli samobójcze,
  • brak apetytu,
  • niska przyjemność z zajęć (anhedonia),
  • zaburzenia trawienia i nudności.

• Zaburzenia somatyczne (psychosomatyka)
  • bezsenność;
  • niepokój we śnie;
  • anoreksja;
  • bulimia;
  • wymioty lub nudności z zawrotami głowy;
  • napięcie mięśni szyi;
  • choroby żołądka;
  • zmiany częstotliwości rytmu serca.

• Zaburzenia afektywne
  • trudności w podejmowaniu decyzji;
  • życiowe podejście defetystyczne;
  • strach;
  • niepokój;
  • drażliwość.

Niska samoocena i psychoterapia

Psychologiczny konstrukt poczucia własnej wartości (lub samooceny)  sięga Williama Jamesa pod koniec XIX wieku, który w swojej pracy Zasady psychologii badał rozwój naszego „globalnego-ja” („ Ja-wiem» i „Ja-wiedziałem”). Według Jamesa z tego rozwoju, którego wszyscy jesteśmy świadomi w mniejszym lub większym stopniu, rodzi się poczucie własnej wartości.

Problemy z niską samooceną są jednym z najczęstszych powodów, dla których ludzie w każdym wieku decydują się na terapię psychologiczną – psychoterapię. W jakim stopniu psychoterapeuci mogą pomóc wzmocnić poczucie własnej wartości i jakich strategii używają, aby to osiągnąć? W ofercie psychoterapii stosowane są różne techniki w zależności od przyczyn, które powodują brak poczucia własnej wartości. Techniki te obejmują leczenie ran emocjonalnych, które pacjenci mogli doznać w przeszłości, jak i inne zabiegi mające wpływ na nieświadome negatywne przekonania, które pacjenci posiadają.

Terapia podnosząca samoocenę ma za zadanie:

• Rozwinąć zdrową samoocenę, która będzie podstawą do osiągnięcia życiowych celów.
• Zmienić autodestrukcyjne nawyki.
• Zaprzestania sabotowania siebie.
• Pokochać się bardziej i traktować lepiej.
• Zwiększ pewność siebie.
• Rozwinąć zaufanie do swoich umiejętności.
• Dotarcie do prawdziwych emocji i zaakceptowanie ich
• Wyeliminować ograniczające przekonania o swoim wizerunku.
• Pokonać nieśmiałość.
• Nauczyć  się wyznaczać cele i wytyczać drogę do ich osiągnięcia.
• Pokonać niepokój i lęki.

Depresja (łac. depressio „głębokość” lub od łać deprimo „przygniatać, nacisnąć”) to  zaburzenie psychiczne, którego główne cechy to obniżony nastrój, smutek, przygnębienie, niska samoocena,  melancholia, lęk, nieśmiałość, obojętność, spadek lub utrata zdolności do cieszenia się (anhedonia). Pojęcie to stosowane w terminologii psychiatrycznej i odnosi się także do zespołów objawów depresyjnych występujących w przebiegu chorób afektywnych (nazywanych także zaburzeniami afektywnymi lub zaburzeniami nastroju). Depresja dotyka  ludzi w różny sposób i ma różne objawy.

Ciężkie postacie depresji charakteryzują się tak zwaną „triadą depresyjną”:

• obniżony nastrój,
• upośledzenie umysłowe
• i upośledzenie ruchowe.

Nastrój depresyjny w niektórych przypadkach może być normalną, tymczasową reakcją na wydarzenia życiowe, takie jak utrata bliskiej osoby, żałoba. Depresja może być objawem niektórych schorzeń i efektem ubocznym niektórych leków i terapii, w przypadku, gdy przyczyna depresji nie jest oczywista, a zaburzenie depresyjne występują bez wpływów zewnętrznych, depresję taką nazywamy endogenną. W niektórych przypadkach osoba cierpiąca na depresję może zacząć nadużywać substancji psychoaktywnych.

Depresję można leczyć, depresja jest obecnie najczęstszym zaburzeniem psychicznym, według niektórych dotyka jedną na dziesięciu z nas, a według innych jedną na pięć osób starszych. Depresja występuje rzadziej u dzieci niż u dorosłych, depresja u dzieci charakteryzuje się:

• problemami ze snem (koszmary);
• problemami z ocenami w szkole, których wcześniej nie obserwowano;
• problemami z charakterem: wycofanie, dąsanie się lub agresywność.

Diagnozowanie depresji (testy na depresję)

Do wykrywania depresji stosuje się różne testy samooceny, takie jak skala Zanga do samooceny depresji  czy też skala depresji Becka. Diagnozę depresji stawia lekarz na podstawie kryteriów diagnostycznych zaburzenia depresyjnego.

Depresja według ICD-10

Objawy depresyjne dzielą się na typowe (podstawowe) i dodatkowe. Aby stwierdzić obecność depresji, zgodnie z ICD-10 muszą wystąpić dwa główne objawy i co najmniej trzy dodatkowe [.

Typowe (główne) objawy depresji to:

• obniżony nastrój, niezależnie od okoliczności, przez długi czas (od dwóch tygodni lub dłużej);
• anhedonia – utrata zainteresowania lub przyjemności poprzednio przyjemnymi czynnościami;
• wyraziste zmęczenie – utrata energii, które charakteryzuje się stabilnością tego stanu (na przykład w ciągu miesiąca).

Dodatkowe objawy depresji:

• pesymizm;
• poczucie winy, bezwartościowości, niepokoju i/lub strachu;
• niska samoocena;
• niezdolność do koncentracji i podejmowania decyzji;
• myśli o śmierci i (lub) samobójstwie;
• niestabilny apetyt, wyraźna utrata lub przyrost masy ciała;
• zaburzony sen, bezsenność lub zaspanie.

Zgodnie z kryteriami diagnostycznymi ICD-10 rozpoznanie zaburzenia depresyjnego ustala się, jeśli czas trwania objawów wynosi co najmniej 2 tygodnie. Jednak diagnozę można postawić na krótsze okresy, jeśli objawy są niezwykle nasilone i szybko się pojawiają.

Depresja według DSM-IV-TR (test na depresje)

Zgodnie z kryteriami diagnostycznymi DSM-IV-TR, 5 lub więcej z poniższych 9 objawów musi wystąpić w ciągu 2 tygodni (przy czym objawy te muszą obejmować co najmniej 1 z dwóch głównych objawów: obniżony nastrój, utrata zainteresowania, utrata  przyjemności :

• obniżony nastrój (u dzieci i młodzieży może objawiać się drażliwością);
• znaczny spadek przyjemności lub zainteresowania wszystkimi lub prawie wszystkimi czynnościami;
• pobudzenie lub zahamowanie psychomotoryczne;
• zmniejszona energia i zwiększone zmęczenie;
• poczucie bezwartościowości i niskiej samooceny lub niewystarczającej winy;
• powolne myślenie lub zmniejszona zdolność koncentracji;
• utrata masy ciała i apetyt (prawdopodobnie zwiększony apetyt i przyrost masy ciała);
• bezsenność (możliwa nadmierna senność );
• skłonności samobójcze.

Depresja – różne formy (odmiany)

Wyróżnia się depresje jednobiegunowe, w których nastrój utrzymuje się w obrębie jednego, obniżonego kierunku oraz depresje dwubiegunowe, stanowiące integralną część choroby afektywnej dwubiegunowej, przeplatane epizodami afektywnymi maniakalnymi, hipomaniakalnymi lub mieszanym  Również epizody depresyjne o łagodnym nasileniu mogą wystąpić z cyklotymią.

Jedną z odmian mieszanych epizodów afektywnych jest depresja mieszana, czyli depresja,  w której strukturze występuje zwiększona aktywność ruchowa i mowy. Z reguły depresja mieszana odnosi się do dużego zaburzenia depresyjnego, połączonego z niektórymi objawami manii lub hipomanii.

Wyróżnia się następujące formy depresji jednobiegunowych:

• Duże (silne) zaburzenie depresyjne, często określane jako depresja kliniczna.
• Odmianą dużej depresji jest depresja oporna, w której dwa kolejne cykle (każdy 3-4 tygodnie) leczenia lekami przeciwdepresyjnymi wykazują brak lub niewystarczający efekt kliniczny.
• Depresja poporodowa to forma zaburzenia depresyjnego, która rozwija się bezpośrednio po porodzie.
• Nawracająca krótka depresja różni się od dużej depresji głównie z powodu różnicy w czasie trwania.
• Depresja lekka, która nie spełnia wszystkich kryteriów depresji klinicznej, ale w której co najmniej dwa główne objawy diagnostyczne występują od co najmniej dwóch tygodni.
• Depresja atypowa jest formą zaburzenia depresyjnego, w którym oprócz typowych objawów depresji występują specyficzne objawy, takie jak zwiększony apetyt, przyrost masy ciała, zwiększona senność oraz tzw. „reaktywność emocjonalna”.
• Dystymia to łagodne, przewlekłe zaburzenie nastroju, w którym osoba skarży się na prawie codzienne obniżenie nastroju przez co najmniej dwa lata.
• Depresja sezonowa lub sezonowe zaburzenie afektywne.
• W kontekście psychoterapeutycznym wyróżnia się jeszcze inne odmiany depresji, takie jak np. depresja męska – wyparta, czy okołoporodowa itd.

Przyczyny depresji

Depresja może być wynikiem dramatycznych doświadczeń, takich jak utrata bliskiej osoby, problemów w pracy, czy też problemów ze statusem społecznym. W takich przypadkach mówimy o depresji reaktywnej (psychogennej) . Rozwija się jako reakcja na jakieś zewnętrzne wydarzenie, sytuację. Według niektórych teorii depresja pojawia się czasami, gdy mózg jest przepracowany w wyniku stresu, co może być spowodowane zarówno czynnikami fizjologicznymi, jak i psychospołecznymi.

Czynniki zewnętrzne przyczyniające się do wystąpienia depresji

Wśród czynników zewnętrznych można wyróżnić, takie rzeczy jak:

• Czynnikiem ryzyka rozwoju depresji u dorosłych mogą być także ciężkie doświadczenia w dzieciństwie: np. znęcanie się nad dziećmi może być warunkiem ich przyszłej depresji.
• Sugeruje się, że takie czynniki jak utrata ojca lub matki lub inne traumatyczne doświadczenia w dzieciństwie mogą przyczyniać się do rozwoju i wzmacniania czynników depresyjnych.
• Także obecność rodzica, który jest przekonany o swojej niższości lub który ma niepotrzebnie sztywne zachowania i sztywne przekonania.
• Depresja też może być powodowana przez  brak doświadczenia społecznego lub umiejętności społecznych.
• Depresja także ma silne skorelowanie z negatywnymi doświadczeniami komunikacji z rówieśnikami.
• Depresja może też być wywołana przez obecność wady fizycznej.
• Depresja może być predysponowana do pewnych cech osobowych osoby – na przykład perfekcjonizmu.

Jeżeli zaś psychologiczne lub somatyczne przyczyny depresji są nieobecne lub nieoczywiste, to taka depresja nazywana jest endogenną, czyli niejako „występującą od wewnątrz” (organizm, psychika). W około jednej trzeciej (około 35%) przypadków depresja jawna występuje w sposób autochtoniczny, czyli bez jakichkolwiek wpływów zewnętrznych. Strukturalnie takie depresje są od początku endogeniczne.

Obecnie nie ma jasnego zrozumienia neurobiologicznych przyczyn klinicznej depresji (dużego zaburzenia depresyjnego). W środowisku naukowym istnieje szereg hipotez na ten temat, z których żadna nie otrzymała jeszcze przekonujących dowodów. Teorie te np. wiążą rozwój depresji z niedoborem serotoniny, dopaminy itd. Niektórzy badacze konkludują, że teoria ta nie jest wystarczająco szeroka, ponieważ nie wyjaśnia ograniczeń w skuteczności leków przeciwdepresyjnych i powolnego rozwoju ich efektu terapeutycznego. Chociaż hipoteza dotycząca serotoniny jest powszechna, nie ma ostatecznych, jednoznacznych dowodów potwierdzających tę tezę: współczesne badania neurobiologiczne nie pozwoliły na potwierdzenie założenia, że ​​depresja opiera się na niedoborze serotoniny w OUN.

Inne przyczyny depresji

• U wielu osób przy słonecznej pogodzie lub przebywających w zaciemnionych pomieszczeniach może wystąpić depresja spowodowana brakiem jasnego światła. Odmiana ta nazywana jest depresją sezonową lub sezonowym zaburzeniem afektywnym, ponieważ najczęściej obserwuje się ją u pacjentów w okresie jesienno-zimowym. Depresję sezonową należy leczyć spacerami przy słonecznej pogodzie lub fototerapią.
• Depresja może być wynikiem działań niepożądanych wielu leków (np. benzodiazepin) – depresja farmakogenna. Najczęściej taka depresja szybko ustępuje samoistnie lub zostaje wyleczona po odstawieniu odpowiedniego leku.
• Depresje przeciwpsychotyczne (wynikające z przyjmowania leków przeciwpsychotycznych).
• Przyczyną depresji w niektórych przypadkach jest nadużywanie środków uspokajających lub środków nasennych, alkoholu, kokain, opiatów i innych używek.
• Depresja może mieć charakter somatyczny, a dokładniej somatogenny, jest to depresja, która objawia się w wyniku chorób somatycznych (np. choroby Alzheimera, miażdżycy tętnic mózgowych, urazowych uszkodzeń mózgu, czy nawet z powodu zwykłej grypy).
• Ciąża i poród także są czynnikami ryzyka wystąpienia depresji – nawet 10% kobiet doświadcza depresji w czasie ciąży, depresję poporodową obserwuje się u 12-16% rodzących.

Naukowcy postrzegają również depresję jako społecznie ustalony mechanizm myślenia. Zgodnie z hipotezą analitycznego myślenia, depresja utrwaliła się jako mechanizm, który pozwala jednostce skupić się na rozwiązywaniu złożonych problemów.

Analiza egzystencjalna (nurt w psychoterapii) oferuje ontologiczną interpretację cierpienia psychicznego w depresji. Ta interpretacja mówi, że depresja wiąże się z rozczarowującym ujawnieniem znikomości ludzkiej egzystencji, a w zwykłym życiu człowiek prowadzi nieautentyczne życie (autentyczne i nieautentyczne życie definiuje filozoficzna antropologia Heideggera). Doświadczenie depresyjnego cierpienia emocjonalnego postrzegane jest jako frustrujący kontakt z rzeczywistością istnienia.

Depresja – trochę statystyk

Depresja jest obecnie najczęstszym zaburzeniem psychicznym. Dotyka co dziesiątego człowieka w wieku powyżej 40 lat, dwie trzecie z nich to kobiety. Depresja występuje trzykrotnie częściej wśród osób powyżej 65 roku życia. Również około 5% dzieci i młodzieży w wieku 10–16 lat cierpi na depresję i stany depresyjne. Według Światowej Organizacji Zdrowia depresja jest główną przyczyną zachorowalności i niepełnosprawności młodzieży. Ogólna częstość występowania depresji (wszystkich odmian) w okresie dojrzewania waha się od 15% do 40%. W wielu badaniach podkreśla się, że większa częstość występowania zaburzeń afektywnych w tym wieku odpowiada większej częstości samobójstw.

Depresja – leczenie – farmakoterapia

Nie każdy pacjent chory na depresję wymaga hospitalizacji, leczenie często prowadzone jest w trybie ambulatoryjnym  Główne obszary terapii depresji to farmakoterapia i psychoterapia, czasem socjoterapia. Najważniejszym kryterium skutecznej terapii przeciwdepresyjnej jest prawidłowa diagnoza kliniczna: podejście do leczenia depresji powinno zależeć od jej przyczyny.

Tak więc w przypadku depresji somatogennej konieczne jest przede wszystkim leczenie choroby somatycznej, a dopiero w drugiej kolejności należy stosować objawową psychofarmakoterapię i psychoterapię. W przypadku depresji endogennej główną metodą jest farmakoterapia, a oprócz niej stosowana jest psychoterapia. Z kolei zaś psychoterapia depresji neurotycznej i reaktywnej jest nie mniej ważna niż farmakoterapia.

Są jednak takie głosy wśród naukowców, że antydepresanty są bezsilne w walce z depresją,  jedynym warunkiem  jest porzucenie styl życia, który ją powoduje (ekspert ds. zdrowia psychicznego z Cardiff University , prof. dr Paul Kidwell).

Leki przeciwdepresyjne są niejednolitą grupą substancji o zróżnicowanej budowie chemicznej, mechanizmach działania i wpływie na organizm. Ponadto reakcje na ten sam lek przeciwdepresyjny mogą być znacząco odmienne u różnych pacjentów. Szacuje się, że zastosowanie leku przeciwdepresyjnego przynosi istotną poprawę u 50–70% pacjentów leczonych z powodu depresji. U blisko połowy z pozostałych zmiana leku również przynosi poprawę. W związku z powyższym nie należy leków przyjmować na własną rękę, a działać jedynie we współpracy z lekarzem psychiatrą. Dobór metod leczniczych powinien zostać uzgodniony z doświadczonym specjalistą z uwzględnieniem indywidualnej oceny stanu pacjenta nasilenia obrazu depresji, ryzyka samobójczego, uwarunkowań psychologicznych, środowiskowych, biologicznych i szeregu innych czynników. Tym niemniej przyjmuje się, że w przypadku większości przypadków depresji połączenie obu metod leczenia farmokoterapia i psychoterapia jest najbardziej efektywna.

Antydepresanty to grupa niejednolitych substancji o różnej budowie chemicznej, różnych mechanizmach działania i wpływie na organizm. Ponadto ten sam lek przeciwdepresyjny może znacząco różnie reagować na różnych pacjentów. Uważa się, że leki przeciwdepresyjne zapewniają znaczną poprawę u 50-70% pacjentów leczonych z powodu depresji. Ponadto prawie połowę przypadków pacjentów można poprawić stan, zmieniając lek. W związku z powyższym, nie należy leków przyjmować na własną rękę, a działać jedynie we współpracy z lekarzem psychiatrą. Wyboru leczenia można dokonać poprzez indywidualną ocenę różnych czynników, takich jak stan pacjenta, nasilenie depresji, ryzyko samobójstwa, warunki psychologiczne, środowiskowe i biologiczne. Jednak w przypadku większości przypadków depresji uważa się, że połączenie zarówno leków, jak i psychoterapii jest najskuteczniejsze.

Depresja – leczenie – psychoterapia

Psychoterapia może być stosowana jako główna metoda psychoterapii, bez użycia leków psychotropowych. Psychoterapię i farmakoterapię można również stosować łącznie. Uważa się, że w przypadku ciężkiej depresji wskazana jest farmakoterapia lub połączenie farmakoterapii i psychoterapii. Według statystyk połączenie leków przeciwdepresyjnych z psychoterapią stanowi najbardziej wszechstronne i skuteczne podejście w leczeniu ostrego epizodu depresyjnego, a także jest bardzo ważne w leczeniu depresji opornej na leki z tendencją do przewlekłego przebiegu i częstych nawrotów.

Niniejszy artykuł nie opisuje tego, co dana osoba czuje, jeżeli ma depresję może czuć, ponieważ dla każdego odczucie depresji będzie inne, choć kilka punktów będzie wspólnych. Zawsze podkreślamy, że każda osoba potrzebuje indywidualnej terapii. Dlatego psychoterapia rozmową (jeden ma jeden) może pomóc i ma bardzo duże znaczenie. Silne zaburzenie depresyjne, powszechnie określane jako depresja, może poważnie zakłócić życie. Depresja może wpłynąć na twoje relacje, życie zawodowe, wzorce snu, apetyt lub prowadzić do nadużywania substancji w celu uniknięcia trudnych uczuć.

Najczęstszymi metodami psychoterapii depresji są terapie poznawczo-behawioralne, interpersonalne, egzystencjalne, psychodynamiczne i psychoanalityczne. Mniej znane metody obejmują terapię pamięci, terapię rozwiązywania problemów społecznych, terapię odgrywania ról, gestalt i inne, w większości, eklektyczne formy psychoterapii depresji. W leczeniu depresji można również zastosować terapię grupową, która jest alternatywą dla indywidualnej terapii.

Kiedy zgłosić się po pomoc psychoterapeutyczną w przypadku depresji?

Jeśli objawy depresji utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie, należy zasięgnąć profesjonalnej pomocy. Profesjonalny terapeuta z naszej listy pomoże Ci w leczeniu depresji, współpracując z Tobą w celu zidentyfikowania przyczyny (u każdego innej). Ten proces jest bardzo delikatny i personalny, a relacje z terapeutami, którzy nie osądzają, są w tym procesie bardzo ważne.

Jak działa psychoterapia?

Zrozumienie źródeł i przyczyn depresji jest punktem wyjścia do leczenia depresji. Kolejnym krokiem jest odkrycie źródeł stresogennych i zmiana podejścia do nich. Wszystko jest jednak na dobrej drodze, to że dotarłeś do tego miejsca, w którym myślisz o sięgnięciu po pomoc, jest już pierwszym krokiem sukcesu.

Aby wyjść z depresji, musimy coś zmienić, z tym zgadzają się praktycznie wszyscy. Konieczne jest, aby delikatnie pomóc rozpocząć pozytywny proces zmiany. To samo w sobie może być zniechęcające, ale bez zrozumienia i myślenia o przyszłych zmianach może być trudno iść dalej.

W terapii depresji skupiamy także uwagę na tym, co nas uszczęśliwia, może to być zupełnie inne od tego, co uszczęśliwia innych. Tak więc, jeśli chcemy poradzić sobie z  depresją, inicjatywa musi pochodzić od pacjenta. Zadaniem terapeuty jest przybranie neutralnej pozycji i staranie się zrozumieć (i pomóc ci zrozumieć) potrzeby i motywatory, które mogą doprowadzić do zmian.

W procesie psychoterapii, terapeuta może próbować kwestionować Twoją percepcję i przekonania, które mogą powstrzymać Cię od zrozumienia tego, jak można osiągnąć szczęście. Być może niektóre błędne spostrzeżenia i nierealne oczekiwania, doprowadziły do ​​depresji, te wszystkie rzeczy warto na nowo określić.  Terapia może obejmować zbadanie, jakie są Twoje oczekiwania wobec szczęścia i co z nich jest realistyczne do spełnienia.  Ponadto  dyskusja na temat zadowolenia bez presji do osiągnięcia „szczęścia” może być bardzo pomocna.

Bycie altruistą, pomaganie innym, myślenie o innych i bycie nieegoistycznym to ścieżki do bardziej stabilnego poziomu satysfakcji i dobrego samopoczucia, mogą one być krokami na drodze trudnej walki o samo „szczęście”. Podobnie skupienie się na relacjach zewnętrznych, a nie na autoanalizie, może być uważane za sposób na wyjście z depresji.

Warto podkreślić, że wielokierunkowe i satysfakcjonujące życie (w tym zadowolenie ze zdrowia fizycznego, diety, ćwiczeń, spotkań towarzyskich i dobrych rzeczy w życiu) zwykle pomaga w wyjściu z depresji.