Czym jest mediacja?

Mediacja jest sposobem rozwiązywania sporów lub konfliktów ze wsparciem neutralnej i bezstronnej osoby trzeciej — mediatora lub mediatorki. Podczas mediacji zaproszona osoba trzecia wspiera komunikację obu stron i pomaga wypracować akceptowalne rozwiązanie. Jest to alternatywny wobec sądu i arbitrażu sposób rozwiązywania konfliktów. Warto zaznaczyć, że mediacja to nie terapia, porada prawna, opinia psychologiczna czy też wyrok.

Zasady mediacji

Zasady obowiązujące w mediacji służą zarówno stronom konfliktu jak i samemu mediatorowi. Do podstawowych zasad, których przestrzega się podczas mediacji, należą:

• dobrowolność — strony konfliktu dobrowolnie wchodzą w mediację i mogą z niej zrezygnować w każdym momencie
• poufność — to, co dzieje się podczas mediacji, pozostaje w pokoju mediacyjnym, protokół z mediacji nie narusza poufności (nie zawiera opisu przebiegu mediacji), mediacje nie są nagrywane, nie można powoływać się podczas procesu sądowego na informacje z mediacji i mediator nie może być powoływany na świadka
• bezstronność — mediator nie ma związku ani powiązań żadnej ze stron, nie ocenia żadnej ze stron i nie opiniuje w żaden sposób propozycji stron i jak powinno wyglądać porozumienie
• neutralność — mediator nie ma żadnych interesów w tym, jaki będzie wynik mediacji, nie wskazuje stronom, co powinny zrobić i jakie rozwiązania przyjąć – to strony same wypracowują rozwiązania
• akceptowalność — to strony akceptują mediatora (mogą też poprosić o zmianę), wszyscy zgadzają się na zasady mediacji, zasady rozmowy i celu mediacji
• elastyczność — formalności w mediacji ograniczone są do minimum, strony decydują o rodzaju spotkań, czasie ich trwania oraz sposobie zakończenia sporu

Kim jest mediator?

Mediatorem jest osoba, która usprawnia komunikację pomiędzy skonfliktowanymi stronami sporu i pomaga uczestnikom mediacji wypracować satysfakcjonujące rozwiązanie. Jego rolą nie jest rozstrzyganie zaistniałego między stronami sporu, tylko bezstronne i neutralne wsparcie stron konfliktu. Do zadań mediatora należy:

• organizacja mediacji — zapewnienie miejsca, kontakt ze stronami i umawianie oraz prowadzenie spotkania
• ustalanie zasad i tworzenie warunków do rozmowy
• pomoc we wzajemnej komunikacji
• zapewnienie równowagi stronom konfliktu
• zachęcanie do współpracy i wspieranie tworzenia porozumienia
• urealnienie — uświadamianie alternatyw, doprecyzowywanie porozumienia

Praca mediatora polega na odpowiednim prowadzeniu rozmowy tak, by budować zaufanie obu stron. Mediator aktywnie słucha i pomaga definiować potrzeby stron (nazywanie, przeformułowanie by były zrozumiałe). Normalizuje treści, uwspólnia punkty widzenia obu stron konfliktu, zmienia perspektywy na spójniejsze czy uświadamia konsekwencje danych rozwiązań. Mediator pracuje też z emocjami poprzez ich odzwierciedlanie i normalizowanie. Swoimi działaniami mediator wspiera generowanie rozwiązań.

Kiedy korzystać z mediacji?

Mediacja może być wsparciem w znalezieniu rozwiązań wielu konfliktów dotyczących przeróżnych spraw. Przykładami mediacji są:

• sprawy cywilne — zapłata, podział majątku/spadku, spory sąsiedzkie
• sprawy rodzinne — alimenty, warunki rozwodu/separacji, kontakt z dziećmi/wnukami, miejsce pobytu dziecka, sprawy dotyczące władzy rodzicielskiej, problemy w związku
• sprawy gospodarcze — zapłata, roszczenia z prac budowlanych, nienależyte wykonanie umowy, kary umowne
• sprawy pracownicze — wynagrodzenie, zadośćuczynienie, odszkodowanie, sprostowanie świadectwa pracy
• sprawy karne/wykroczenia — jako podejrzany/oskarżony, jako pokrzywdzony, jako obwiniony

Mediacja rodzinna

Mediacja w sprawach rodzinnych jest szczególnie trudnym rodzajem mediacji. W tym przypadku mediacji występuje skrajna nierównowaga stron w mediacji, kiedy stronami są rodzice i niepełnoletnie dziecko. Jest do szczególny konflikt stron, które mają ze sobą powiązania rodzinne. Są to sprawy wielowątkowe i delikatne, często adresatem (nawet mimowolnym) są dzieci.

Przed rozpoczęciem mediacji rodzinnej sędzia powinien ocenić, czy sprawa nadaje się do mediacji. Mediator, który podejmuje się mediacji rodzinnych musi posiadać wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa oraz umiejętności praktyczne.

Mediacja rodzinna jest wykorzystywana w przypadku:

• sprawy rozwodowe, o separację
• sprawy okołorozwodowe (pojednanie małżonków lub ugodowe załatwienie spraw spornych)
• sprawy dotyczące zaspokojenia potrzeb rodziny
• alimenty
• sposobów sprawowania władzy rodzicielskiej
• kontaktów z dziećmi
• spraw majątkowych w przypadku rozwodu lub separacji

Jako dobrowolna próba dojścia do porozumienia, mediacja rodzinna służy rozwiązaniu konfliktów rodzinnych czy też uregulowaniu zasad współpracy w rodzinie.

Przebieg mediacji

Na samym początku dana sprawa musi trafić do mediatora (z inicjatywy stron konfliktu lub sądu). Mediator kontaktuje się ze stronami (ustala termin, sposób prowadzenia mediacji i liczbę uczestników). Następuje wtedy przygotowanie do mediacji:

• jakie kwestie strony chcą poruszyć
• spotkanie indywidualne lub wspólne
• zrozumienie czym jest mediacja i jaka jest pozycja mediatora

Spotkanie odbywa się w biurze mediatora (wspólne/ na osobności) lub online. Podczas tego spotkania mediacja otwiera się:

• buduje się zaufanie i poczucie bezpieczeństwa
• ma miejsce „monolog” mediatora — mediator informuje o tym, jakie są zasady, jaka jest rola mediatora, jakie są kwestie prawne, co zawiera protokół, co się wydarzy, kiedy zawrą zgodę, a kiedy nie, przedstawia zasady mediacji, sprawy organizacyjne i zawiera kontrakt na mediacje
• mediator zbiera oczekiwania co do procesu i efektu stron
• wstępne wypowiedzi stron — wyraża swoje racje
• wstępne określenie interesów każdej ze stron i wyszczególnienie kwestii, które będą poruszone podczas mediacji

Mediator zbiera wstępne wypowiedzi stron w postaci informacji o stronach i następuje określenie interesów. Podczas dialogu — wymiany zdań ma miejsce wentylacja emocji i myślenie o możliwych rozwiązaniach po przedstawieniu i nazwaniu interesów obu ze stron. Następnie ustala się kwestie do dyskusji i kolejność ich omawiania. Pomaga to w tworzeniu opcji rozwiązania sporu i propozycji ugodowych, kiedy strony wraz z mediatorem pracują na potrzebach i interesach uczestników mediacji.

Kiedy zostanie osiągnięte porozumienie i spisana ugoda mediacyjna, trafia ona przed sąd do bezpłatnego zatwierdzenia. Ugoda po zatwierdzeniu przez sąd ma moc prawną ugody sądowej — w razie niewykonania stanowi podstawę wszczęcia egzekucji przez komornika.

Czego można się spodziewać po mediacji?

Kwestiami szczególnymi, które dotyczą mediacji, są:

• spotkania wstępne — w różnych praktykach mogą odbywać się indywidualnie lub wspólnie
• spotkania na osobności — strona decyduje ile chce wnieść do mediacji, informacje te są poufne podczas spotkań wspólnych
• dokumenty dotyczące sporu — mediator wie, czego dotyczy dana sprawa (nie musi jednak szczegółowo zapoznać się z dokumentami) i bazuje na słowach stron
• udział specjalistów w mediacji — jeżeli sprawa jest skomplikowana specjalistycznie, można włączyć eksperta z danej dziedziny za zgodą obu stron, możliwe jest wsparcie pełnomocników
• czas trwania mediacji — sprawy trwają co najmniej kilka spotkań, sąd określa czas trwania mediacji do 3 miesięcy, ale możliwe jest wydłużenie mediacji po złożeniu wniosku o wydłużenie

Mediacja — rozwiązanie konfliktów

Jeśli jesteś stroną konfliktu, który może być rozwiązany bez ingerencji sądu — jest to rozwiązanie dla Ciebie. W mediacji to strony decydują o tym, kto będzie neutralną osobą trzecią, mediatorem, decydują o trybie i organizacji postępowania. Wynik mediacji i rozwiązanie konfliktu również leży po stronie uczestników mediacji.

—

Artykuł przygotowany wraz z centrum Adiuta mającą siedzibę w Pruszkowie:

Centrum Psychoterapii Pruszków – “ADIUTA”

05-800 Pruszków, Górna 19

tel. 509 813 384 gabinety@adiuta.pl

W Warszawie Centrum

Warszawa Centrum
Aleje Jerozolimskie 83/20
02-001 Warszawa

tel. 509 813 384 gabinety@adiuta.pl

Na Warszawskim Ursynowie

Warszawa – Ursynów
Migdałowa 10/52
02-796 Warszawa

tel. 509 813 384 gabinety@adiuta.pl

A także pracujące Online

Relacje między ludźmi mogą być czasami bardzo trudne, czasami interakcja z innymi, niezależnie od tego, czy to partner, rodzic, dziecko, czy jakakolwiek inna bliska osoba, relacja może wydawać się niemożliwa do przeżycia To, jak zachowujemy się wobec innych, jest bezpośrednio związane z tym, jakie wzorce zdecydowaliśmy się obrać, z reguły wynika to, ze sposobu, jakiego nauczyliśmy się za dzieciństwa.

Mówienie „związki są trudne” jest tak powszechne, że stało się to teraz banałem, ale to też często prawda. Nawet jeśli ludzie dobrze się dogadują, stres i codzienne życie mogą powodować konflikty, które wydają się trudne lub wręcz niemożliwe do rozwiązania. Psychoterapia w zakresie relacji (tworzenia związków) może pomóc ludziom w tych trudnych sytuacjach przepracować ich problemy, wyjść poza nie i ogólnie być lepszymi partnerami.

Psychoterapia relacji, może dotyczyć:

• problemów w związku (terapia, psychoterapia par);
• problemów z dziećmi;
• problemów w relacjach pracy;
• problemów w relacjach w szkole;
• problemów w relacjach w innych środowiskach;

Pracując z terapeutą, pacjenci badają problemy w ich relacjach, pracują nad komunikacją, poprawiają interakcje i uczą się rozwiązywać konflikty. Osoby pozostające w zdrowych, szczęśliwych relacjach mogą nadal korzystać z poradnictwa, które wzmacnia ich komunikację i więź.

Kiedy szukać porady psychoterapeutycznej dotyczącej relacji?

Psychoterapia relacji powinna rozpocząć się, gdy tylko problemy które staja na drodze, są uciążliwe dla codziennego życia. Oto kilka oznak, że konsultacja może się przydać:

• Mamy problem z wyrażaniem sobie nawzajem swoich uczuć.
• Mamy spory, których nie umiemy rozwiązać.
• W naszych interakcjach pojawia się wycofanie, krytyka lub pogarda.
• Zaistniało stresujące wydarzenie, które wstrząsnęło codziennym życiem.
• Mamy problem z podejmowaniem wspólnych decyzji.
• Doświadczyliśmy niewierności, uzależnienia lub nadużyć, np. przemocy domowej, lub przemocy finansowej.

Pamiętaj, że nie ma niewłaściwych powodów, aby szukać psychologicznej porady dotyczącej relacji. Psychoterapeuci mogą pomóc w lepszej komunikacji, mogą pomóc rozwinąć silne umiejętności budowania relacji i podnieść poziom szczęścia