Odkrywanie depresji: Klucz do zdrowienia

Zanim zaczniesz walczyć z depresją, musisz zrozumieć, co to za bestia. Około 18,8 miliona dorosłych w USA zmaga się z depresją każdego roku. Warto zatem wiedzieć, że nie jesteś sam, a terapia może ci pomóc odzyskać kontrolę nad swoim życiem.

Psychoterapia psychodynamiczna: Przemyśl dotychczasowe ja

Ten nurt terapii uważa, że twoje kłopoty emocjonalne wynikają z ukrytych konfliktów psychicznych. Psychoterapeuta psychodynamiczny pomoże ci zrozumieć, jak przeszłość wpływa na twoje obecne zachowanie i uczucia. Razem z nim będziesz mógł prześwietlić swoje myśli i uczucia oraz zbudować wewnętrzną siłę, która pozwoli ci wyjść z depresji.

Terapia psychoanalityczna: Myśli jako klucz do uzdrowienia

To podejście zakłada, że depresja wynika z głęboko ukrytych konfliktów w twoim umyśle. Terapeuta psychoanalityczny będzie rozmawiał z tobą, próbując odkryć te nieświadome myśli i uczucia. Wspólnie z nim będziesz mógł je przepracować i uwolnić się od ciężaru, który ciągnie cię w dół.

Terapia poznawczo-behawioralna: Przemiana myśli, przemiana życia

W tym podejściu terapeutycznym kluczową rolę odgrywają twoje myśli i zachowania. Terapeuta pomoże ci zidentyfikować negatywne schematy myślenia i nauczyć się, jak je zmienić na bardziej konstruktywne. To pozwoli ci lepiej radzić sobie z trudnościami życia i odzyskać radość z codziennego funkcjonowania.

Mieszanie sił: Indywidualna droga leczenia

Każdy człowiek jest inny, a depresja ma różne oblicza. Dlatego terapia musi być dostosowana do twoich indywidualnych potrzeb. Współpracując z terapeutą, będziesz mógł skorzystać z różnych nurtów psychoterapii i stworzyć plan leczenia dopasowany do twojej sytuacji.

Budowanie relacji terapeutycznej: Sekret sukcesu

W trakcie terapii ważne jest stworzenie zaufanej relacji z terapeutą. To zapewni przestrzeń, w której będziesz mógł otworzyć się na swoje uczucia, myśli i doświadczenia. Im bardziej autentyczny jesteś, tym więcej korzyści odniesiesz z terapii.

Powrót do zdrowia: Leczenie depresji jako nieustający proces

Leczenie depresji to nie sprint, ale maraton. Potrzeba czasu, by uwolnić się od ciężaru depresji i odzyskać radość życia. Dlatego ważne jest, abyś dał sobie czas na ten proces, uczestnicząc w terapii, pracując nad sobą i ucząc się radzić sobie z przeciwnościami losu.

Ciesz się drobnymi triumfami: Krok po kroku

odczas terapii warto świętować każde małe osiągnięcie. To pomoże ci utrzymać motywację i przekonać się, że leczenie przynosi rezultaty. Niezależnie od tego, czy zacząłeś ćwiczyć, czy zredukowałeś ilość negatywnych myśli – każdy postęp jest ważny.

Wsparcie społeczne: Siła wspólnoty

W trakcie leczenia depresji nie zapomnij o wsparciu ze strony rodziny, przyjaciół i grup wsparcia. Ludzie, którzy cię kochają, mogą ci pomóc w trudnych chwilach i wesprzeć cię w dążeniu do zdrowia.

Bądź wyrozumiały: Droga do wyzdrowienia jest długa

Depresja to potężny przeciwnik, ale terapia daje ci narzędzia do walki z nią. Bądź wyrozumiały i daj sobie czas na leczenie. Pracuj razem z terapeutą, stosuj się do jego wskazówek i nie poddawaj się. Droga do wyzdrowienia jest długa, ale warta wysiłku.

Teraz, gdy wiesz, jak psychoterapia pomaga ludziom wyjść z depresji, masz broń, której potrzebujesz, aby pokonać tego potwora. Pamiętaj, że leczenie depresji to proces, a nie magiczne rozwiązanie. Współpracuj z terapeutą, korzystaj z różnych podejść i nie poddawaj się. Razem możecie odzyskać radość życia i pokonać depresję.

1. Nieprzewidywalne i niestabilne środowisko domowe: Alkoholizm może prowadzić do nagłych zmian nastroju, agresji, przemocy domowej oraz problemów związanych z zaniedbaniem obowiązków rodzicielskich. Dzieci mogą czuć się zagrożone, niepewne i niewspierane emocjonalnie.
2. Problemy emocjonalne: Dzieci z alkoholikami w rodzinie mogą doświadczać lęku, depresji, poczucia winy, wstydu, samotności, a także obniżonej samooceny. Mogą również naśladować zachowania dorosłych i stosować niezdrowe strategie radzenia sobie z sytuacjach stresowych.
3. Trudności w relacjach z rówieśnikami i nawiązywaniu więzi: Dzieci alkoholików mogą być bardziej wycofane, nieśmiałe lub agresywne w relacjach z rówieśnikami. Mogą również unikać nawiązywania bliskich więzi ze względu na niepewność związana z przywiązaniem emocjonalnym.
4. Problemy z nauką i osiągnięciami szkolnymi: Stres i trudności emocjonalne, które dzieci doświadczają w domu, mogą wpłynąć na ich koncentrację, motywację i zdolność uczenia się. Mogą mieć niższe wyniki w nauce oraz większe trudności w osiągnięciu sukcesów edukacyjnych.
5. Zagrożenie dla zdrowia fizycznego: Dzieci alkoholików mogą być bardziej narażone na chroniczne choroby, takie jak astma czy alergie, a także na urazy spowodowane zaniedbaniem lub przemocą.
6. Ryzyko rozwoju zaburzeń związanych z alkoholem: Dzieci alkoholików są bardziej narażone na rozwój problemów z alkoholem w przyszłości. Mogą zacząć pić wcześniej niż ich rówieśnicy i być bardziej podatne na uzależnienie.
7. Problemy z rozwojem osobowości: Dzieci alkoholików mogą mieć trudności z rozwojem zdrowych strategii radzenia sobie z problemami, a także z wykształceniem odpowiednich umiejętności społecznych i emocjonalnych.

Ważne jest, aby dzieci, które doświadczają problemów związanych z alkoholizmem rodzica, otrzymały odpowiednie wsparcie i pomoc. Terapia rodzinna, wsparcie grupowe, a także pomoc ze strony nauczycieli, doradców szkolnych czy innych dorosłych, mogą być kluczowe dla ich zdrowia emocjonalnego i dobrostanu. Dążenie do zapewnienia bezpiecznego, stabilnego i wspierającego środowiska oraz uczestniczenie w terapii może przyczynić się do złagodzenia negatywnych konsekwencji związanych z alkoholizmem ojca.

Pamiętaj, że każde dziecko jest inne i może przejawiać różne reakcje i objawy związane z problemem alkoholowym w rodzinie. W związku z tym indywidualne podejście do problemu oraz dostosowanie wsparcia do potrzeb dziecka są kluczowe dla jego prawidłowego funkcjonowania.

Strategie radzenia sobie dla dzieci z rodzin, gdzie występuje alkoholizm

Dzieci z rodzin alkoholowych potrzebują skutecznych strategii radzenia sobie, aby zminimalizować negatywne skutki alkoholizmu w ich życiu. W tym artykule omówimy różne strategie radzenia sobie, które mogą pomóc dzieciom z rodzin, gdzie występuje alkoholizm, w poradzeniu sobie z trudnościami i stawianiu czoła wyzwaniom.

Uznanie i zrozumienie problemu

Dzieci powinny zdawać sobie sprawę, że problem alkoholowy rodzica nie jest ich winą ani odpowiedzialnością. Ważne jest, aby nauczyły się rozróżniać między zachowaniami rodzica a ich uczuciami i potrzebami. Zrozumienie, że alkoholizm to choroba, może pomóc dziecku spojrzeć na sytuację z większym zrozumieniem i empatią.

Rozwijanie umiejętności komunikacji

Nauka wyrażania uczuć i emocji w zdrowy sposób jest kluczowa dla dzieci z rodzin alkoholowych. Dzieci te mogą potrzebować pomocy w nauce, jak wyrażać swoje obawy, smutek czy złość w sposób konstruktywny, zamiast zamykać się w sobie lub wykorzystywać negatywne strategie radzenia sobie.

Budowanie sieci wsparcia

Dzieci z rodzin alkoholowych powinny dążyć do stworzenia sieci wsparcia, w skład której wchodzą zarówno rówieśnicy, jak i dorośli. Mogą to być nauczyciele, trenerzy, sąsiedzi, członkowie rodziny czy przyjaciele. Dzieci, które mają wsparcie emocjonalne, będą lepiej radzić sobie z trudnościami i stresującymi sytuacjami.

Uczestnictwo w grupach wsparcia lub terapii

Grupy wsparcia dla dzieci z rodzin alkoholowych, takie jak Alateen, mogą być bardzo pomocne w nauce zdrowych strategii radzenia sobie i dawaniu poczucia, że nie są same w swoich doświadczeniach. Terapia indywidualna lub rodzinna może również pomóc dziecku w rozwoju umiejętności radzenia sobie, zrozumieniu swoich uczuć i emocji oraz przepracowaniu traum związanych z alkoholizmem rodzica.

Zdrowe sposoby spędzania czasu wolnego

Aktywności, które angażują ciało i umysł, mogą pomóc dzieciom z rodzin alkoholowych w radzeniu sobie ze stresem i trudnościami. Wprowadzenie do życia takich aktywności jak sport, sztuka, muzyka czy wolontariat może przynieść ulgę emocjonalną i pomóc w rozwijaniu pozytywnego poczucia własnej wartości. Dodatkowo, te działania mogą pomóc dzieciom w nawiązywaniu zdrowych relacji z rówieśnikami i dorosłymi.

Rozwijanie umiejętności samoopieki

Dzieci z rodzin alkoholowych często przyjmują rolę opiekuna emocjonalnego swoich rodziców, co może prowadzić do zaniedbania własnych potrzeb. Ważne jest, aby nauczyć dzieci, jak dbać o siebie, zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie. Praktykowanie samoopieki może obejmować dbanie o zdrowy tryb życia, wyznaczanie granic, uczestniczenie w terapii czy praktykowanie relaksacji i uważności.

Edukacja na temat alkoholizmu

Zrozumienie alkoholizmu jako choroby może pomóc dzieciom lepiej zrozumieć swoją sytuację i oczekiwać realistycznych zmian ze strony rodzica. Uczyć się na temat alkoholizmu można z książek, artykułów, filmów czy uczestnicząc w spotkaniach grup wsparcia.

Podsumowanie

Dzieci z rodzin alkoholowych mają wiele wyzwań do przezwyciężenia, ale rozwijanie skutecznych strategii radzenia sobie może pomóc im w poradzeniu sobie z trudnościami i dążeniu do zdrowego i szczęśliwego życia. Wsparcie ze strony nauczycieli, doradców, opiekunów czy terapeutów jest kluczowe dla nauki tych umiejętności oraz dla ochrony dobrostanu emocjonalnego i psychicznego dzieci.

Co jeść na depresję?

Dobrze zbilansowana dieta jest kluczem do utrzymywania długoterminowej równowagi i zdrowia psychicznego. Osoby cierpiące na depresję powinny jeść dużo świeżych owoców i warzyw, otrębów, orzechów, roślin strączkowych i ziaren zbóż. Należy unikać czerwonego i tłustego mięsa, słodkich przekąsek, dań typu fast food, produktów wysokoprzetworzonych oraz napojów zawierających cukier.

Dodanie do diety żywności, która jest bogata w przeciwutleniacze, takie jak jagody, cytrusy, pomidory i warzywa liściaste, może pomóc w normalnym funkcjonowaniu szyszynki, która odpowiada za hormony stresu i nastrój. Przeciwutleniacze pomagają zwalczać wolne rodniki, zarówno w umyśle, jak i w ciele, które są bardzo szkodliwe dla zdrowia i powodują stres oksydacyjny w organizmie.

Zbilansowana dieta jest również ważna dla utrzymania dobrego zdrowia sercowo-naczyniowego. Odpowiedni poziom cholesterolu, tłuszczów nasyconych i trans, skrobia i białek jest niezbędny, aby poprawić stan psychiczny i fizyczny. Najlepszym rozwiązaniem jest wybór produktów o wysokiej zawartości witamin i składników odżywczych, takich jak ryby, migdały i warzywa.

Aby pomóc w walce z depresją, istnieje również wiele suplementów diety, które mogą wpłynąć na nastrój i samopoczucie. Suplementy diety, takie jak magnez, wapń, witamina D, ekstrakty z kozieradki i czosnku, a także specjalne probiotyki.

5 składników odżywczych które pomogą w walce depresją

Niezależnie od tego, jaka jest przyczyna depresji, odpowiednia dieta żywieniowa może mieć wpływ na jej leczenie. Niektóre składniki odżywcze mogą mieć bezpośredni wpływ na symptomy depresji, w tym na nastrój, energię i społeczne funkcje.
Oto pięć składników odżywczych, których spożycie może wspomagać leczenie depresji.

1. Kwas Omega-3: Kwas Omega-3 jest powszechnie stosowanym suplementem w walce z depresją, który poprawia procesy myślowe i pomaga w regulacji poziomu energii. Jest on dostępny w rybach, migdałach, orzechach włoskich i olejach roślinnych, takich jak siemię lniane i oliwa z oliwek.
2. Magnez: Magnez jest minerałem, który bierze udział w wielu procesach biologicznych, w tym w funkcjonowaniu mięśni i mózgu. Jego niedobór może wywoływać depresję, dlatego ważne jest, aby dostarczać go wystarczającej ilości z pożywieniem. Można go znaleźć w zielonych warzywach liściastych, nasionach, orzechach i całym ziarnie.
3. Witamina B-12: Witamina B-12 jest ważnym elementem w regulacji nastroju i w produkcji neuroprzekaźników. Jest ona dostępna w dużych ilościach w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, owoce morza i jaja.
4. Witamina D: Witamina D jest składnikiem odżywczym, który pomaga w produkcji neuroprzekaźników, odpowiedzialnych za regulację nastroju i zarządzanie stanami emocjonalnymi. Najlepszym źródłem witaminy D jest słońce, ale można go również znaleźć w rybach, jajach i produktach mlecznych.
5. Żelazo: Żelazo jest składnikiem odżywczym, który bierze udział w metabolizowaniu niektórych hormonów regulujących nastrój. Jego niedobór może powodować spadek poziomu energii i depresję. Najlepszym źródłem żelaza jest czerwone mięso, ale można go również znaleźć w orzechach, fasoli i innych roślinach strączkowych.

Inne składniki odżywcze, których spożycie może wspomagać leczenie depresji, to cynk, miedź, tryptofan i kwas foliowy. Aby upewnić się, że dostarczamy naszemu organizmowi wszystkie niezbędne składniki odżywcze, należy przestrzegać zbilansowanej diety, która zawiera warzywa, owoce, białko i inne produkty pochodzenia zwierzęcego i roślinnego.

Nawyki żywieniowe

Dobrze zbilansowana dieta może mieć ogromny wpływ na zdrowie psychiczne. Pomoże zmniejszyć zmęczenie, zwiększyć energię i wzmocnić układ odpornościowy.
Poprzez odpowiednie nawyki żywieniowe i odpowiedni wybór produktów można z powodzeniem w wielu przypadkach mieć wpływ na depresje. Warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed rozpoczęciem jakiegokolwiek programu terapeutycznego.

Termin FOMO został po raz pierwszy użyty w 2004 roku przez Dana Hermana, założyciela firmy marketingowej MOMO Media, i od tego czasu stał się popularnym terminem używanym do opisania uczucia niepokoju i niepewności związanego z brakiem uczestnictwa w czymś, w czym wszyscy inni wydają się brać udział. FOMO może objawiać się na wiele sposobów, takich jak chęć ciągłego sprawdzania mediów społecznościowych, strach przed przegapieniem tego, co robią wszyscy inni lub poczucie bycia pominiętym, gdy dzieje się coś ekscytującego lub interesującego.

FOMO… to stary lęk w nowej odsłonie

Strach przed utratą czegoś, przegapieniem najnowszych informacji nie jest czymś nowym. Na przykład w środowiskach o wysokim statusie społeczno-ekonomicznym jest to coś dość powszechnego, byłaby to potrzeba posiadania zawsze najświeższego, bycia na bieżąco (najnowszy model samochodu, torba, obiad w najmodniejszej restauracji…).

Sieci społecznościowe mogą pogorszyć ten aspekt, naprawdę pogarsza go duża ilość informacji, a sieci społecznościowe są źródłem informacji. Na Facebooku widzimy życie innych, co robią i mają, i łatwo jest chcieć tego samego i porównywać się, z Linkedin widzę stanowiska, które zajmują, stanowiska, które zajmują, ludzi, których znają, mistrzów, których dokonali i gdy widzę, że chcę mieć tę pozycję, czuję, że muszę zaktualizować swój profil o jakąś nową pozycję…. A co to wszystko? Zazdrość? Częściowo tak, ale często jest to zazdrość, która rodzi się z poczucia niepewności i niskiej samooceny.

FOMO, a destrukcyjne zachowania

FOMO może prowadzić do destrukcyjnych zachowań, takich jak nadmierne wydatki, impulsywne decyzje i niezdrowe relacje. Może również powodować, że ludzie są pod większym wpływem czynników zewnętrznych, takich jak reklamy, media społecznościowe i presja rówieśników.

Nadmierne wydawanie pieniędzy jest jednym z najczęstszych destrukcyjnych zachowań związanych z FOMO. Ludzie mogą odczuwać potrzebę nadążania za najnowszymi trendami lub kupowania drogich przedmiotów, aby zyskać akceptację lub konkurować z innymi. To może prowadzić do poważnego zadłużenia i problemów finansowych w dłuższej perspektywie.

Porównywanie jest kolejnym destrukcyjnym zachowaniem związanym z FOMO. Ludzie mogą porównywać się do innych, których widzą w sieci, takich jak przyjaciele lub celebryci, i czuć, że nie żyją zgodnie z ich standardami. To może prowadzić do uczucia nieadekwatności i zwątpienia w siebie.

Wreszcie, FOMO może prowadzić do nadmiernego korzystania z mediów społecznościowych. Ludzie mogą czuć potrzebę ciągłego sprawdzania swoich kanałów, aby być na bieżąco z tym, co dzieje się w ich kręgu społecznym. Może to prowadzić do oderwania od rzeczywistości i może być szkodliwe dla zdrowia psychicznego i emocjonalnego.

Ważne jest, aby rozpoznać oznaki FOMO i związane z nim destrukcyjne zachowania, aby można było podjąć kroki w celu rozwiązania tego problemu. Może to obejmować ograniczenie korzystania z mediów społecznościowych, angażowanie się w sensowne działania i uczenie się, jak być zadowolonym z tego, co się ma.

Jak sobie poradzić z FOMO?

Chociaż FOMO może czasami być zdrowym przypomnieniem, aby jak najlepiej wykorzystać życie, może również powodować uczucie nieadekwatności, niezadowolenia i niepokoju. Aby zapobiec problemom związanym z FOMO, ważne jest, aby poświęcić czas na skupienie się na sobie i swoich własnych zainteresowaniach, zamiast ciągle czuć, że trzeba nadążać za tym, co robią wszyscy inni. Dodatkowo, należy pamiętać, że dobrze jest poświęcić czas dla siebie i nie czuć się zobowiązanym do uczestniczenia w każdym wydarzeniu lub aktywności.

Oto 5 wskazówek, które pomogą Ci zarządzać FOMO:

1. Ogranicz przebywanie na mediach społecznościowych: Media społecznościowe mogą być mieczem obosiecznym, ponieważ może to być świetny sposób na pozostanie w kontakcie z przyjaciółmi, ale także na porównywanie się z innymi i ustawianie nierealistycznych oczekiwań. Rób przerwy od mediów społecznościowych, aby dać sobie przerwę od niekończącego się cyklu porównań i konkurencji.
2. Skup się na sobie: Może być kuszące, aby porównać się do innych, ale ważne jest, aby pamiętać, aby skupić się na własnych celach i postępach. Zamiast martwić się o to, co robią ludzie wokół ciebie, pomyśl o tym, co możesz zrobić, aby osiągnąć własne cele i aspiracje.
3. Zrób sobie przerwę: FOMO może być nasilone, gdy zawsze jesteś otoczony przez ludzi, więc zrób sobie przerwę od czasu do czasu, aby dać sobie trochę czasu na relaks i refleksję.
4. Przewartościuj swoje cele: Upewnij się, że twoje cele są realistyczne i osiągalne. Łatwo jest złapać się na tym, że chcesz osiągnąć coś, co wydaje się poza zasięgiem, ale to może stworzyć poczucie frustracji i FOMO.
5. Porozmawiaj z kimś: Pomocne może być porozmawianie z kimś o swoich uczuciach FOMO, ponieważ może to pomóc umieścić rzeczy w perspektywie i przypomnieć, że każdy doświadcza tego na swój sposób.

Najważniejszą rzeczą do zapamiętania jest to, że każdy doświadcza FOMO od czasu do czasu, ale nie musi ono przejąć kontroli nad Twoim życiem. Dzięki tym wskazówkom możesz odzyskać kontrolę i upewnić się, że FOMO nie przeszkadza Ci w prowadzeniu pozytywnego i satysfakcjonującego życia.

Jak psychoterapia może pomóc poradzić sobie z FOMO?

Psychoterapia pomaga ludziom nauczyć się radzić sobie z FOMO, pomagając im zidentyfikować podstawową przyczynę ich niepokoju. Może to być wszystko, od niskiej samooceny do poczucia, że muszą stale konkurować z innymi, aby „nadążyć”. Poprzez psychoterapię ludzie mogą uzyskać wgląd w to, dlaczego odczuwają niepokój i opracować nowe sposoby lepszego zarządzania swoimi emocjami.

Terapia może również pomóc ludziom rozwinąć zdrowsze relacje z technologią. W świecie, w którym jesteśmy nieustannie bombardowani obrazami życia innych ludzi, łatwo jest porównywać się z nimi i mieć poczucie, że coś nam umyka. Dzięki terapii, ludzie mogą nauczyć się korzystać z technologii w bardziej przemyślany i celowy sposób, np. ustalając granice tego, jak często sprawdzają media społecznościowe lub używając ich do pozytywnych celów, takich jak łączenie się z przyjaciółmi i rodziną.

Wreszcie, psychoterapia może pomóc ludziom uzyskać lepsze zrozumienie swoich wartości i priorytetów. FOMO często pojawia się, gdy za bardzo skupiamy się na nadążaniu za najnowszymi trendami lub robieniu tego, co robią inni. Terapia może pomóc ludziom skupić swoją energię na rzeczach, które naprawdę mają dla nich znaczenie i podejmować decyzje, które odzwierciedlają ich wartości. Może to pomóc ludziom podejmować decyzje, które są zgodne z ich osobistymi celami i pragnieniami, zamiast czuć się zmuszonym do podążania za tłumem.

Ogólnie rzecz biorąc, psychoterapia może być potężnym narzędziem pomagającym ludziom przezwyciężyć ich FOMO i prowadzić bardziej satysfakcjonujące życie. Dzięki terapii, ludzie mogą uzyskać wgląd w przyczynę swojego niepokoju, rozwinąć zdrowsze relacje z technologią i lepiej zrozumieć swoje osobiste wartości i priorytety. Z pomocą wykwalifikowanego terapeuty, każdy może nauczyć się lepiej zarządzać swoim FOMO i żyć na własnych warunkach.

Jak walczyć z lękiem? Jak pozbyć się tego uczucia ciągłej udręki? Kiedy konieczne jest skorzystanie z pomocy psychologicznej, psychoterapii? Te i inne pytania często nurtują osobę cierpiącą na lęk, chroniczny niepokój, zwłaszcza że trudno jest wytyczyć granicę między normalną nerwowością, a zaburzeniem lękowym. Na naszej stronie znajdziesz psychoterapeutów którzy będą w stanie Ci pomóc przezwyciężyć lęk  i strach.

Lęk, niepokój, strach – co to w ogóle jest?

Lęk (niepokój i strach) jest wrodzoną reakcją, która w wielu przypadkach spełnia funkcję adaptacyjną. Jest to mechanizm obronny, którego celem jest pomoc organizmowi w jak najskuteczniejszej i najszybszej reakcji w obliczu sytuacji uznanych za niebezpieczne. Strach pojawia się w obliczu możliwego do zidentyfikowania zagrożenia zewnętrznego (np. gdy ktoś nas napa, okrada, bije) i jest jedną z sześciu podstawowych emocji. Strach jest uważany za fundamentalny i potrzebny dla przetrwania, ponieważ przygotowuje nas do reakcji walki-ucieczki w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia życie. Z kolei lęk to nieprzyjemny stan emocjonalny, któremu towarzyszy nerwowość i poczucie niepokoju. Strach pojawia się zazwyczaj w samym momencie, gdy pojawia się niebezpieczeństwo (np. gdy napotkamy w lesie niedźwiedzia). Lęk natomiast może pojawić się w momencie wyobrażenia zagrożenia (lęk antycypacyjny), po zniknięciu zagrożenia lub bez wyraźnej przyczyny. Zarówno lękowi, jak i strachowi często towarzyszą zmiany fizyczne i behawioralne.

O zdrowym poczuciu lęku mówimy wówczas, gdy jest on proporcjonalny i przejawia się w określonych granicach. Gdy jednak lęk przekracza pewne granice, staje się problemem zdrowotnym, obniża dobre samopoczucie i znacząco przeszkadza w aktywności szkolnej, społecznej lub zawodowej, a nawet ogranicza swobodę poruszania się (zachowanie unikowe). W takich przypadkach mamy do czynienia z zaburzeniem lękowym.

Postrzeganie lęku i strachu w zależności od nurtu psychoterapii

Strach jest nieprzyjemną emocją, która jest spowodowana postrzeganiem niebezpieczeństwa, rzeczywistego lub domniemanego, obecnego, przyszłego lub nawet przeszłego. Jest to emocja pierwotna, która wywodzi się z naturalnej niechęci do ryzyka lub zagrożenia, która przejawia się u większości stworzeń. Maksymalnym wyrazem strachu jest przerażenie. Poza tym strach jest zwykle powiązany z lękiem. Obecnie istnieją dwie różne koncepcje dotyczące strachu, które odpowiadają dwóm wielkim teoriom psychologicznym, które posiadamy: behawioryzmowi i psychologii głębi. Zgodnie z myśleniem behawiorystycznym strach jest czymś, czego można się nauczyć. W modelu psychologii głębi istniejący lęk odpowiada podstawowemu nieświadomemu i nierozwiązanemu konfliktowi, do którego się odnosi.

Lęk i strach z różnych punktów widzenia

Z psychologicznego punktu widzenia strach jest stanem afektywnym, emocjonalnym, niezbędnym do prawidłowego przystosowania organizmu do środowiska , który powoduje udrękę i niepokój, ponieważ jednostka może odczuwać strach bez pozornie wyraźnej przyczyny.

Z neurologicznego punktu widzenia strach jest powszechną formą organizacji pierwotnego mózgu istot żywych i zasadniczo polega na aktywacji ciała migdałowatego zlokalizowanego w płacie skroniowym.

Z biologicznego zaś punktu widzenia strach jest schematem adaptacyjnym, który stanowi mechanizm przetrwania i obrony, stworzony po to, aby umożliwić jednostce szybką i skuteczną reakcję na niekorzystne sytuacje. W tym sensie jest to normalne i korzystne dla jednostki i dla jej gatunku.

Jak strach i lęk wpływa na naszą fizjologię?

Strach wywołuje natychmiastowe zmiany fizjologiczne: zwiększa się metabolizm komórkowy i wzrasta ciśnienie krwi, stężenie glukozy we krwi i aktywność mózgu, a także krzepliwość krwi. Również układ odpornościowy wyłącza się (jak również wszystkie nieistotne funkcje), krew dopływa do głównych mięśni (zwłaszcza kończyn dolnych w ramach przygotowania do ruchu), a serce pompuje krew na wysokich obrotach, aby dostarczyć hormony do komórek (zwłaszcza adrenalinę). Pojawiają się też ważne modyfikacje twarzy: oczy powiększają się, by poprawić widzenie, źrenice rozszerzają się, by ułatwić przyjmowanie światła, czoło się marszczy, a usta rozciągają się poziomo.

Jedno z badań dotyczących tego, co wyzwala strach u człowieka, przeprowadzone przez zespół niemieckich naukowców ze Szpitala Uniwersyteckiego Charité w Berlinie, wykazało związek między dopaminą a odczuwaniem strachu. Badanie to wykazało, że dopamina, substancja neuroprzekaźnikowa, pobudza lub zwalnia aktywność komórek nerwowych w mózgu. W badaniu tym stwierdzono, że obecność zbyt małej ilości dopaminy w niektórych obszarach mózgu prowadzi do zakłócenia lub przekształcenia komunikacji między komórkami nerwowymi. Osoby z wysokim stężeniem dopaminy w jądrze migdałowatym mózgu, obszarze w mózgu zaangażowanym w przetwarzanie emocji, reagowały większym strachem i stresem niż osoby z niższym stężeniem dopaminy.

Ponadto stwierdzono, że istnieje jeszcze jeden czynnik, który wpływa na odczuwanie strachu: komunikacja między mózgowym ciałem migdałowatym a zakrętem obręczy innym obszarem mózgu. Obie są połączone ze sobą poprzez włókna nerwowe. Regiony te komunikują się, gdy osoba postrzega coś negatywnego. Im więcej jest komunikacji między dwoma regionami, tym mniejszy strach odczuwają osoby dotknięte tym problemem; z kolei osoby z niewielką komunikacją między tymi regionami odczuwają większy strach. Zbadaniu tym wykazano, że poprzez psychoterapię można wspierać komunikację między mózgowym ciałem migdałowatym a przednim zakrętem obręczy, dzięki czemu osoby dotknięte chorobą mogą nauczyć się działać z mniejszym lękiem i być bardziej pewne siebie.

Objawy zaburzeń lękowych

• Psychologiczne: poczucie zagrożenia lub niebezpieczeństwa, chęć ucieczki, poczucie obcości lub depersonalizacji, strach przed utratą kontroli, problemy z odprężeniem,  niepewność, uczucie rozdrażnienia, zdenerwowanie,  strach przed śmiercią, szaleństwem lub samobójstwem.
• Zachowanie: czujność, zahamowanie, niepokój ruchowy, impulsywność, unikanie, poszukiwanie bezpieczeństwa.
• Fizyczne: drżenie, zmęczenie, pocenie się, duszności, konieczność częstego korzystania z łazienki,  bóle mięśni, bóle brzucha,  uczucie niedrożności w gardle, zawroty głowy, niestabilność ciała, drżenie, chwiejność. W wyjątkowych przypadkach mogą także pojawić się zmiany w zachowaniu żywieniowym, śnie i/lub reakcjach seksualnych.
• Intelektualne: trudności z uwagą, koncentracją i pamięcią. Trudności w podejmowaniu decyzji, nadmierne zamartwianie się, zbyt duża koncentracja na troskach dnia codziennego.
• Społeczne: nadmierny strach przed możliwymi konfliktami, w niektórych przypadkach trudności w rozpoczęciu lub kontynuowaniu rozmowy, a w innych nadmierna gadatliwość.

Tematy ciągłego zamartwiania się mogą być bardzo różne Dzieci i młodzież z uogólnionymi zaburzeniami lękowymi często nadmiernie martwią się o: wyniki, na przykład w szkole lub sporcie; katastrofy, takie jak trzęsienia ziemi lub wojny; zdrowie innych osób, na przykład członków rodziny. Dorośli zaś z tym zaburzeniem często stają się bardzo pobudzeni codziennymi sytuacjami, takimi jak: bezpieczeństwo pracy lub wydajność pracy; zdrowie; finanse; zdrowie i dobre samopoczucie twoich dzieci i innych członków rodziny; bycie spóźnionym, wypełnianie obowiązków domowych.

Rodzaje lęków

Lęk jest klasyfikowany na różne zaburzenia lękowe, w zależności od  jego głównych cech. Wśród różnych zaburzeń lękowych wyróżniamy następujące:

• Fobia społeczna to utrzymujący się lęk przed ekspozycją społeczną z obawy przed analizą ze strony innych. Intensywne zakłopotanie z powodu negatywnej oceny przez innych lub poczucie upokorzenia.
• Fobie specyficzne – są to lęki dotyczące konkretnych spraw, najczęściej związanych z krwią, zwierzętami, owadami, małymi przestrzeniami, środkami transportu itp.
• Zaburzenia lękowe uogólnione to nadmierny niepokój i zamartwianie się w wielu sytuacjach. Jest to lęk niezbyt intensywny, ale ciągły i wobec każdego minimalnie stresującego czynnika.
• Agorafobia – Strach i lęk przed dużą ilością ludzi, wśród których przebywanie może być trudne lub krępujące. W skrajnych przypadkach agorafobia może spowodować, że osoba nie będzie opuszczać domu przez długi okres czasu.
• Panika – Charakteryzuje się napadami paniki, skrajnego lęku. Są to niespodziewane, nawracające i krótkotrwałe ataki. Pomiędzy tymi atakami pacjent zwykle prezentuje wysoki poziom zamartwiania się i intensywny lęk przed powtórzeniem się ataku paniki.

Lęk przed separacją, lęk separacyjny to nadmierny i nawracający dyskomfort spowodowany oddzieleniem od osób (na przykład rodziców) lub od domu. Bardzo często występuje u dzieci.

Jak leczy się zespół lęku uogólnionego?

Jeśli uważasz, że masz objawy tego zaburzenia, porozmawiaj z lekarzem lub innym pracownikiem służby zdrowia. Pierwszym krokiem do skutecznego leczenia jest postawienie diagnozy, zwykle od specjalisty zdrowia psychicznego, czy też psychoterapeuty.

Uogólnione zaburzenie lękowe jest zwykle leczone psychoterapią, lekami lub kombinacją obu. Zapytaj swojego lekarza, jakie leczenie jest dla Ciebie najlepsze.

Medyczne przyczyny lęku

Przed przystąpieniem do psychoterapii warto także sprawdzić, czy przyczyny naszego niepokoju nie mają źródła źródeł medycznych.

Uczucie niepokoju, uczucie lęku może być spowodowane przez różne schorzenia takie jak:

• schorzenia endokrynologiczne na przykład nadczynność tarczycy, wysoki poziom kortyzolu
• zaburzenia serca arytmia, niewydolność
• astma i inne choroby płuc

Poza źle źródłami wewnętrznymi uczucie niepokoju może być na przykład, wywołane niektórymi substancjami czy też odstawieniem niektórych substancji są to przykładowo:

• kofeina
• substancje uzależniające takie jak narkotyki
• papierosy

Jeżeli czynniki medyczne nie uzasadniają niepokoju, trzeba sobie z tym lękiem poradzić w inny sposób. Takim sposobem obecnie dostępnym na rynku jest psychoterapia.

Jak zdiagnozować zaburzenia lękowe?

Aby zdiagnozować, czy ma się zaburzenia lękowe, warto odpowiedzieć sobie na kilka pytań:

• Od jak dawna masz lęki?
• Kiedy pojawia się niepokój?
• Jak długo trwa niepokój?
• Jak intensywny jest niepokój?
• Czy występują problemy ze snem?
• Jaki ma się nastrój?
• Czy coś się ostatnio wydarzyło, co może być przyczyną niepokoju?

Psychoterapia, jako sposób leczenia zaburzeń lękowych

W leczeniu zaburzeń lękowych stosuje się wiele film nurtów psychoterapii. Każdy z tych nurtów ma swój sposób, aby poradzić sobie z tymi zaburzeniami.

Przykładowo, terapia poznawczo-behawioralna, rodzaj psychoterapii popartej badaniami, jest często stosowana w leczeniu uogólnionych zaburzeń lękowych. Ta terapia uczy różnych sposobów myślenia, zachowania i reagowania na różne sytuacje, aby pomóc pacjentowi czuć się bardziej spokojnym.

Inną opcją leczenia uogólnionych zaburzeń lękowych jest terapia uwzględniająca wgląd w nieświadomość (psychoterapia psychodynamiczna, psychoterapia psychoanalityczna),.  Ta terapia ma inne podejście do negatywnych myśli niż terapia poznawczo-behawioralna i wykorzystuje głęboką relację między pacjentem a terapeutą, do odkrycia prawdziwych głębokich przyczyn danego lęku. Psychoterapia wglądowa potrafi być skuteczna leczeniu lęku.

Dzięki psychoterapii:

• Zrozumiesz bodźce, które aktywują reakcję niepokoju, nauczysz się inaczej jedna nie reagować.
• Nauczysz się kontrolować swój niepokój, tak by więcej nad tobą nie panował.
• Zwiększysz spokój ducha, aby lepiej stawić czoła codzienności.
• Zmień emocjonalne wspomnienia związane ze strachem i/lub lękiem.
• Zmodyfikujesz dysfunkcyjne myśli lub przekonania, które zwiększają poziom lęku.
• Zwiększysz pewność siebie, poczucie własnej wartości i autonomi.

Konsekwencje nieleczonych zaburzeń lękowych

Gdy poziom lęku jest umiarkowany, osoba może dobrze funkcjonować społecznie i w życiu, ale  gdy zaburzenie lękowe pozostają niezdiagnozowane i nieleczone, z czasem problem często się bardzo pogłębia, powodując, że osoba podejmuje szereg skrajnych decyzji mających na celu zapewnienie jej „bezpieczeństwa”. Ludzie pogrążeni w tych zaburzeniach, często unikają wychodzenia z domu, odrzucają kontakty towarzyskie, bardziej się izolują. To wszystko głęboko wpływa to na ich życie rodzinne, społeczne i zawodowe. W najpoważniejszych przypadkach pojawiają się nawet trudności w wykonaniu najprostszych czynności, jak np. wyjście na zakupy. Co więcej, objawy lęku mają to do siebie, że mogą się nasilać i prowadzić do różnych innych ciężkich zaburzeń. Większość z nich skupia się wokół nadmiernego strachu, niepokoju lub niepokoju, przykładowo: uogólniony niepokój, napady lęku lub ataki paniki), zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD), agorafobia, stres, depresja,  hipochondria, Czy też inne różne blokady psychiczne.

Czym jest mediacja?

Mediacja jest sposobem rozwiązywania sporów lub konfliktów ze wsparciem neutralnej i bezstronnej osoby trzeciej — mediatora lub mediatorki. Podczas mediacji zaproszona osoba trzecia wspiera komunikację obu stron i pomaga wypracować akceptowalne rozwiązanie. Jest to alternatywny wobec sądu i arbitrażu sposób rozwiązywania konfliktów. Warto zaznaczyć, że mediacja to nie terapia, porada prawna, opinia psychologiczna czy też wyrok.

Zasady mediacji

Zasady obowiązujące w mediacji służą zarówno stronom konfliktu jak i samemu mediatorowi. Do podstawowych zasad, których przestrzega się podczas mediacji, należą:

• dobrowolność — strony konfliktu dobrowolnie wchodzą w mediację i mogą z niej zrezygnować w każdym momencie
• poufność — to, co dzieje się podczas mediacji, pozostaje w pokoju mediacyjnym, protokół z mediacji nie narusza poufności (nie zawiera opisu przebiegu mediacji), mediacje nie są nagrywane, nie można powoływać się podczas procesu sądowego na informacje z mediacji i mediator nie może być powoływany na świadka
• bezstronność — mediator nie ma związku ani powiązań żadnej ze stron, nie ocenia żadnej ze stron i nie opiniuje w żaden sposób propozycji stron i jak powinno wyglądać porozumienie
• neutralność — mediator nie ma żadnych interesów w tym, jaki będzie wynik mediacji, nie wskazuje stronom, co powinny zrobić i jakie rozwiązania przyjąć – to strony same wypracowują rozwiązania
• akceptowalność — to strony akceptują mediatora (mogą też poprosić o zmianę), wszyscy zgadzają się na zasady mediacji, zasady rozmowy i celu mediacji
• elastyczność — formalności w mediacji ograniczone są do minimum, strony decydują o rodzaju spotkań, czasie ich trwania oraz sposobie zakończenia sporu

Kim jest mediator?

Mediatorem jest osoba, która usprawnia komunikację pomiędzy skonfliktowanymi stronami sporu i pomaga uczestnikom mediacji wypracować satysfakcjonujące rozwiązanie. Jego rolą nie jest rozstrzyganie zaistniałego między stronami sporu, tylko bezstronne i neutralne wsparcie stron konfliktu. Do zadań mediatora należy:

• organizacja mediacji — zapewnienie miejsca, kontakt ze stronami i umawianie oraz prowadzenie spotkania
• ustalanie zasad i tworzenie warunków do rozmowy
• pomoc we wzajemnej komunikacji
• zapewnienie równowagi stronom konfliktu
• zachęcanie do współpracy i wspieranie tworzenia porozumienia
• urealnienie — uświadamianie alternatyw, doprecyzowywanie porozumienia

Praca mediatora polega na odpowiednim prowadzeniu rozmowy tak, by budować zaufanie obu stron. Mediator aktywnie słucha i pomaga definiować potrzeby stron (nazywanie, przeformułowanie by były zrozumiałe). Normalizuje treści, uwspólnia punkty widzenia obu stron konfliktu, zmienia perspektywy na spójniejsze czy uświadamia konsekwencje danych rozwiązań. Mediator pracuje też z emocjami poprzez ich odzwierciedlanie i normalizowanie. Swoimi działaniami mediator wspiera generowanie rozwiązań.

Kiedy korzystać z mediacji?

Mediacja może być wsparciem w znalezieniu rozwiązań wielu konfliktów dotyczących przeróżnych spraw. Przykładami mediacji są:

• sprawy cywilne — zapłata, podział majątku/spadku, spory sąsiedzkie
• sprawy rodzinne — alimenty, warunki rozwodu/separacji, kontakt z dziećmi/wnukami, miejsce pobytu dziecka, sprawy dotyczące władzy rodzicielskiej, problemy w związku
• sprawy gospodarcze — zapłata, roszczenia z prac budowlanych, nienależyte wykonanie umowy, kary umowne
• sprawy pracownicze — wynagrodzenie, zadośćuczynienie, odszkodowanie, sprostowanie świadectwa pracy
• sprawy karne/wykroczenia — jako podejrzany/oskarżony, jako pokrzywdzony, jako obwiniony

Mediacja rodzinna

Mediacja w sprawach rodzinnych jest szczególnie trudnym rodzajem mediacji. W tym przypadku mediacji występuje skrajna nierównowaga stron w mediacji, kiedy stronami są rodzice i niepełnoletnie dziecko. Jest do szczególny konflikt stron, które mają ze sobą powiązania rodzinne. Są to sprawy wielowątkowe i delikatne, często adresatem (nawet mimowolnym) są dzieci.

Przed rozpoczęciem mediacji rodzinnej sędzia powinien ocenić, czy sprawa nadaje się do mediacji. Mediator, który podejmuje się mediacji rodzinnych musi posiadać wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa oraz umiejętności praktyczne.

Mediacja rodzinna jest wykorzystywana w przypadku:

• sprawy rozwodowe, o separację
• sprawy okołorozwodowe (pojednanie małżonków lub ugodowe załatwienie spraw spornych)
• sprawy dotyczące zaspokojenia potrzeb rodziny
• alimenty
• sposobów sprawowania władzy rodzicielskiej
• kontaktów z dziećmi
• spraw majątkowych w przypadku rozwodu lub separacji

Jako dobrowolna próba dojścia do porozumienia, mediacja rodzinna służy rozwiązaniu konfliktów rodzinnych czy też uregulowaniu zasad współpracy w rodzinie.

Przebieg mediacji

Na samym początku dana sprawa musi trafić do mediatora (z inicjatywy stron konfliktu lub sądu). Mediator kontaktuje się ze stronami (ustala termin, sposób prowadzenia mediacji i liczbę uczestników). Następuje wtedy przygotowanie do mediacji:

• jakie kwestie strony chcą poruszyć
• spotkanie indywidualne lub wspólne
• zrozumienie czym jest mediacja i jaka jest pozycja mediatora

Spotkanie odbywa się w biurze mediatora (wspólne/ na osobności) lub online. Podczas tego spotkania mediacja otwiera się:

• buduje się zaufanie i poczucie bezpieczeństwa
• ma miejsce „monolog” mediatora — mediator informuje o tym, jakie są zasady, jaka jest rola mediatora, jakie są kwestie prawne, co zawiera protokół, co się wydarzy, kiedy zawrą zgodę, a kiedy nie, przedstawia zasady mediacji, sprawy organizacyjne i zawiera kontrakt na mediacje
• mediator zbiera oczekiwania co do procesu i efektu stron
• wstępne wypowiedzi stron — wyraża swoje racje
• wstępne określenie interesów każdej ze stron i wyszczególnienie kwestii, które będą poruszone podczas mediacji

Mediator zbiera wstępne wypowiedzi stron w postaci informacji o stronach i następuje określenie interesów. Podczas dialogu — wymiany zdań ma miejsce wentylacja emocji i myślenie o możliwych rozwiązaniach po przedstawieniu i nazwaniu interesów obu ze stron. Następnie ustala się kwestie do dyskusji i kolejność ich omawiania. Pomaga to w tworzeniu opcji rozwiązania sporu i propozycji ugodowych, kiedy strony wraz z mediatorem pracują na potrzebach i interesach uczestników mediacji.

Kiedy zostanie osiągnięte porozumienie i spisana ugoda mediacyjna, trafia ona przed sąd do bezpłatnego zatwierdzenia. Ugoda po zatwierdzeniu przez sąd ma moc prawną ugody sądowej — w razie niewykonania stanowi podstawę wszczęcia egzekucji przez komornika.

Czego można się spodziewać po mediacji?

Kwestiami szczególnymi, które dotyczą mediacji, są:

• spotkania wstępne — w różnych praktykach mogą odbywać się indywidualnie lub wspólnie
• spotkania na osobności — strona decyduje ile chce wnieść do mediacji, informacje te są poufne podczas spotkań wspólnych
• dokumenty dotyczące sporu — mediator wie, czego dotyczy dana sprawa (nie musi jednak szczegółowo zapoznać się z dokumentami) i bazuje na słowach stron
• udział specjalistów w mediacji — jeżeli sprawa jest skomplikowana specjalistycznie, można włączyć eksperta z danej dziedziny za zgodą obu stron, możliwe jest wsparcie pełnomocników
• czas trwania mediacji — sprawy trwają co najmniej kilka spotkań, sąd określa czas trwania mediacji do 3 miesięcy, ale możliwe jest wydłużenie mediacji po złożeniu wniosku o wydłużenie

Mediacja — rozwiązanie konfliktów

Jeśli jesteś stroną konfliktu, który może być rozwiązany bez ingerencji sądu — jest to rozwiązanie dla Ciebie. W mediacji to strony decydują o tym, kto będzie neutralną osobą trzecią, mediatorem, decydują o trybie i organizacji postępowania. Wynik mediacji i rozwiązanie konfliktu również leży po stronie uczestników mediacji.

—

Artykuł przygotowany wraz z centrum Adiuta mającą siedzibę w Pruszkowie:

Centrum Psychoterapii Pruszków – “ADIUTA”

05-800 Pruszków, Górna 19

tel. 509 813 384 gabinety@adiuta.pl

W Warszawie Centrum

Warszawa Centrum
Aleje Jerozolimskie 83/20
02-001 Warszawa

tel. 509 813 384 gabinety@adiuta.pl

Na Warszawskim Ursynowie

Warszawa – Ursynów
Migdałowa 10/52
02-796 Warszawa

tel. 509 813 384 gabinety@adiuta.pl

A także pracujące Online

• Alkoholizm
• Uzależnienie od palenia (uzależnienie od nikotyny)
• Uzależnienie od kofeiny
• Uzależnienie od benzodiazepin (składników leków)
• Uzależnienie od adrenaliny
• Narkomania (narkotyki, używki, rozcieńczalnik,  konopie)
• Zaburzenia odżywiania – napadowe objadanie się
• Uzależnienie od cukru i innej niezdrowej żywności,  tłuszczu zwierzęcego, hydrolizatu białka itd.

W kwestii (pomijając uzależnienia od czynności, o których będzie w innym artykule) merytorycznej uzależnienie (nałóg) jest to fizyczne używanie substancji, które powoduje poważne objawy, gdy substancja jest używana wielokrotnie, zwiększana jest jej ilość, a gdy staje się bezużyteczna, wzrasta niekontrolowana chęć zażywania. Jest to stan, który prowadzi do pogorszenia stanu psychicznego i czasami zaburzeń somatycznych.

Początki uzależnienia

Ludzie mogą początkowo związać się z narkotykami i alkoholem z wielu różnych powodów, takich jak ciekawość, akceptacja społeczna, chęć spędzenia miło czasu lub złagodzenia innych problemów, takich jak stres, lęk czy depresja. Jednak dla niektórych osób używanie narkotyków i alkoholu może stać się czymś więcej niż tylko dorywczym zachowaniem.

Kiedy uzależnienie jest problemem?

Częstotliwość zażywania lub ilość zażywanych substancji nie decyduje o tym, czy dana osoba ma problem z narkotykami lub alkoholem. Chodzi raczej o konsekwencje zażywania. Jeśli w życiu zaczynają się pojawiać problemy, to używanie substancji mogło przejść od zachowania swobodnego do problemowego, gdzie ich używanie przestaje być dobrowolne, a zaczyna być potrzebą psychiczną i fizyczną.

Niektóre obszary życia danej osoby, na które może to mieć wpływ, to związki; kłótnie z partnerami mogą się nasilać, można stracić przyjaciół. Może dojść do zaniedbania obowiązków, co może mieć wpływ na pracę, życie domowe lub naukę. Podejmowanie ryzyka może wzrosnąć, takich jak seks bez zabezpieczenia lub jazdy po pijanemu, a w rezultacie kłopoty prawne mogą wystąpić.

Czynniki sprzyjające uzależnieniom

• Czynniki osobiste – Czynniki osobiste to przede wszystkim stan psychiczny, działanie funkcji układu nagrody, zahamowanie w wyższym mózgu, a także cechy charakteru sprzyjające uzależnieniom.
• Impulsywność – Impulsywność jest cechą która polega na podejmowaniu szybkich działań w celu zaspokojenia natychmiastowego pragnienia, nawet jeśli może to mieć niekorzystne konsekwencje w przyszłości.
• Czynniki docelowe – Wywoływanie euforii, objawy odstawienia
• Czynniki środowiskowe – Łatwość pozyskiwania substancji.

Objawy problemów z uzależnieniem

Używanie narkotyków i alkoholu może przekroczyć granicę od zwykłego używania do nadużywania, ponieważ może się wydawać, że jest odpowiedzią na potrzebę; zwiększenia pewności siebie, zaprzestania odczuwania stresu lub depresji, lub odrętwienia bólu psychicznego. Może działać jako coś, co wypełnia emocjonalną pustkę. Jednak uczucie ulgi uzyskane dzięki tym substancjom jest tylko tymczasowe, ponieważ uzależnienie jest objawem głębszych problemów emocjonalnych, a przyczyny leżące u podstaw potrzeby ich zażywania nie zostały uwzględnione.

Objawy uzależnienia dzieli się na objawy psychologiczne (tzw. „uzależnienie psychiczne”) oraz fizyczne objawy odstawienia (tzw. „uzależnienie fizyczne”). Psychologiczne uzależnienie występuje we wszystkich substancjach (w tym tych zawartych w żywności, takiej jak kofeina i cukier) i działaniach, ale fizyczne uzależnienie nie zawsze występuje we wszystkich uzależnieniach. Fizyczne uzależnienie to przede wszystkim problem w przypadku narkotyków, alkoholu i tym podobnych substancji.

• Psychiczna zależność – wyeliminowanie używania substancji staje się niemożliwe. Przerwanie stosowania powoduje silny dyskomfort jako objaw wycofania psychicznego i obserwuje się zachowania takie jak poszukiwanie odpowiedniej substancji.
• Fizyczne uzależnienie – pojawiają się objawy odstawienia, takie jak drgawki, mogą pojawić się po zaprzestaniu stosowania. Wiadomo, że występuje głównie w alkoholu, morfinie, nikotynie i kwasie barbiturowym.

Wpływ osoby uzależnionej na otoczenie

Uzależniony nie tylko szkodzi sobie, ale także zwykle oddziałuje na  społeczeństwo, wiele uzależniających narkotyków jest zabronionych przez prawo z tego względu.

• Uzależnieni mają często obsesję tylko na punkcie uzyskania substancji/działania, łatwo porzucają inne obowiązki społeczne, tracą motywację do nauki i pracy. W rezultacie są skłonni do popełniania czynów przestępczych lub pożyczania pieniędzy w celu uzyskania środków na zdobycie środków.
• Zanim pacjent wpadnie w tarapaty i zwróci się o pomoc medyczną, w tarapatach często znajduje się jego otoczenie.
• Przymusowe leczenie osoby, która nabawiła się uzależnienia, jest kosztem publicznym.

Psychoterapia uzależnień od substancji psychoaktywnych

Psychoterapia i doradztwo mogą pomóc zbadać korzenie tego, co leży u podstaw potrzeby zażywania narkotyków i alkoholu, zapewniając zrozumienie i jasność. Może to prowadzić do zdrowszych sposobów radzenia sobie z tymi problemami i większego poczucia dobrobytu.

Psychoterapia jest jednym z podstawowych kroków w leczeniu każdej formy uzależnienia. Nawet najskuteczniejsze nowoczesne leki nie przyniosą pożądanego efektu, jeśli sam pacjent tak naprawdę nie chce pozbyć się choroby. Nie ma jednak jednolitego programu psychoterapii uzależnień, schemat leczenia powinien być zawsze dostosowany do konkretnej osoby, biorąc pod uwagę typ jej osobowości, czas trwania uzależnienia, jego formę i szereg innych czynniki. Wybrani terapeuci z naszej bazy mają wieloletnie doświadczenie we wspieraniu osób, które cierpią z powodu uzależnienia od narkotyków i alkoholu.

W przypadku uzależnień zaleca się również udział w grupach samopomocowych, gdzie osoby z podobnymi problemami mogą dzielić się swoimi doświadczeniami (zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi), rozmawiać o trudnościach pojawiających się w procesie terapii, opowiadać o sukcesach. To na tej zasadzie „działa” jeden z najsłynniejszych programów rehabilitacyjnych „12 kroków” (w klubie AA).

Psychoterapia podtrzymująca

Nawet po zakończeniu rehabilitacji nadal istnieje ryzyko nawrotu. Załamanie, które może być wywołane różnymi stresującymi sytuacjami, może doprowadzić do nawrotu do uzależnienia. Dlatego zalecane jest, aby nadal spotykał się z terapeutą na tzw. terapii podtrzymującej. Pomoże to nie tylko uniknąć nawrotów, ale także poradzić sobie z nieuniknionymi problemami psychologicznymi, które pojawiają się podczas poszukiwania nowej pracy, spotkań z kolegami i nawiązywania relacji w rodzinie.

Zespół stresu pourazowego to ciężki stan psychiczny, który pojawia się w wyniku pojedynczego lub powtarzającego się zdarzenia, które ma bardzo silny negatywny wpływ na psychikę jednostki ((wojna, klęski żywiołowe, wypadki, przestępstwa, nadużycia itp.). Traumatyczny charakter zdarzenia jest ściśle związany z poczuciem własnej bezradności z powodu niemożności skutecznego działania w sytuacji niebezpiecznej.

W PTSD, przez ponad miesiąc po urazie psychicznym, utrzymuje się grupa charakterystycznych objawów, takich jak ponowne przeżywanie psychopatologiczne (retrospekcje), unikanie tego, co może aktywować wspomnienia traumy, koszmary senne i wysoki poziom lęku. Czasami pojawiają się reakcje dysocjacyjne i amnezja (brak pamięci o traumatycznym wydarzeniu). Objawy PTSD mogą pojawić się natychmiast po traumie lub wiele lat po traumatycznym wydarzeniu. PTSD może prowadzić do problemów takich jak depresja,zaburzenia lękowe uogólnione, ataki paniki, uzależnienia, zachowania samobójcze, agresywność.

PTSD może rozwinąć się w każdym wieku, ryzyko powstania PTSD zależy od ciężkości urazu, kontekstu sytuacji, psychologicznych i biologicznych (w tym genetycznych) predyspozycji jednostki.

PTSD prowadzi do upośledzenia funkcjonowania mózgu, układu nerwowego [⇨] i hormonalnego [⇨] i czasami może mieć negatywny wpływ na zdrowie fizyczne człowieka [⇨] .

Definiowanie i diagnozowanie  PTSD

Po wojnie w Wietnamie oprócz znanych już objawów nerwic opisano również występowanie uzależnień u osób, które wcześniej brały udział w działaniach wojennych. Według statystyk objawy pourazowe pojawiły się u 700 000 amerykańskich weteranów tej wojny. W tym samym okresie ruch feministyczny w USA zwrócił uwagę opinii publicznej na fakt, że kobiety będące ofiarami napaści na tle seksualnym wykazywały te same objawy, co weterani wojny wietnamskiej. Badania nad tym problemem doprowadziły do ​​tego, że w nowej wersji Podręcznika diagnostyczno-statystycznego zaburzeń psychicznych (DSM) wprowadził termin „nerwica urazowa”. W 1968 roku termin ten został zastąpiony terminem „zespół stresu pourazowego” (Post Traumatic Stress Disorder, PTSD). Jednocześnie w wersji DSM-IV zaburzenie pourazowe traktowano jako zaburzenie lękowe, a w DSM-5 stworzono dla niego osobną kategorię.

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD) również uwzględniono ten termin jest ono klasyfikowane jako zaburzenie nerwicowe F4, wśród których F43 zalicza się do „ciężkich zaburzeń reakcji na stres i przystosowania”, a F43.1 przyporządkowuje się do PTSD.

Kilka przykładów traumy:

• trauma wojenna;
• poważne wypadki samochodowe, katastrofy lotnicze, wypadki na łodzi;
• wypadek przemysłowy;
• klęska żywiołowa;
• rozbój;
• strzelanina;
• gwałt, kazirodztwo, wykorzystywanie dzieci;
• branie zakładników i porwanie;
• przemoc, polityczne tortury;
• śmierć bliskich;
• zatrucie;
• operacje chirurgiczne;
• długotrwała ciężka choroba;
• PTSD może również wystąpić u osób, które zostały zmuszone do użycia przemocy, na przykład poprzez udział w morderstwie lub torturach;
• dziwne i przerażające doznania doświadczane w stanie ” bad tripu ” w wyniku przyjmowania substancji psychoaktywnych z grupy psychedelicznej (nawet stosowanie kannabinoidów może prowadzić do wystąpienia zespołu stresu pourazowego, zwłaszcza jeśli te były stosowane jednocześnie z alkoholem lub jeśli jest to pierwsze tego typu doświadczenie dla osoby);
• uwięzienie;
• status uchodźcy.

Przesłanką diagnozy jest posiadanie doświadczeń z silnym lękiem. Rozpoznanie stawia się głównie na podstawie obecności lub braku objawów opisanych w następnym akapicie.

Jakie objawy ma zespół stresu pourazowego PTSD?

Następujące trzy objawy są podstawowymi objawami współczesnej diagnozy PTSD, warunkiem jest, by te objawy utrzymywały się przez ponad miesiąc po zdarzeniu z intensywnym lękiem, strachem, bezradnością lub przerażeniem (nie muszę jednak wystąpić natychmiast, mogą pojawić się później). Jeśli objawy trwają krócej niż 1 miesiąc, jest to ostre zaburzenie stresowe.

• Objawy nadmiernej czujności, takie jak lęk i bezsenność z powodu niestabilności psychicznej.
• Skłonność do unikania przeszkód, które spowodowały traumę i podobnych rzeczy.
• Ponowne doświadczenie (flashback) związane z niektórymi lub wszystkimi wypadkami, incydentami, świadkami przestępstw itp.

Tendencja do unikania / zapominania wspomnień przed i po incydencie, powoduje przede wszystkim utratę szczęścia, apatię, zmniejszenie zainteresowania rzeczami, utrata konstruktywnego wizerunku przyszłości, niepełnosprawność fizyczną, zaburzenia motoryki fizycznej itp. często w przypadku małych dzieci dochodzi do paraliżu emocjonalnego.

Amerykański psychiatra Harry Stacka Sullivan w latach 30, sformułował zaś następujące objawy:

• Doświadczenie psychicznych obrazów, myśli lub niepokojących snów związanych z traumatycznymi wydarzeniami. Nie można ich odeprzeć siłą żadnej woli.
• Wspomnienia wyglądają tak jakby traumatyczne wydarzenie, działo się właśnie teraz.
• Znaczny niepokój i niepokój fizyczny (duszność, zawroty głowy, kołatanie serca, pocenie się).
• Unikanie wszelkich przypomnień o traumie (myśli, ludzi, rozmów, czynności).
• Nie pamiętanie ważnych szczegółów dotyczących traumy.
• Posiadanie znacząco negatywnych przekonań i oczekiwań wobec siebie i innych
• Nieustanne negatywne emocje.
• Utrata zainteresowania zajęciami, które kiedyś sprawiały przyjemność.
• Poczucie oddzielenia od innych.
• Emocje są sparaliżowane (nie można doświadczać pozytywnych emocji, takich jak miłość itd).
• Wiera, że życie będzie krótsze niż pierwotnie się oczekiwało.
• Bezustanne uważnie na niebezpieczeństwo.
• Nerwowość i podekscytowanie (zaburzenia snu, sfrustrowanie, agresywność, lekkomyślność , autodestrukcyjność, niezdolność do koncentracji)

Aby zdiagnozować PTSD, oba poniższe dwa punkty muszą być spełnione.

1. Objawy utrzymują się od ponad miesiąca.
2. Muszą one mieć poważny wpływ na zdolność do normalnego funkcjonowania w domu, w pracy czy w sytuacjach społecznych.

Mechanizm zapisywania PTSD w pamięci

Mechanizm zapisywania traumatycznych informacji w pamięci różni się znacznie od zwykłych zdarzeń. W tym przypadku dochodzi do znaczących zakłóceń w normalnym schemacie przetwarzania napływających informacji przez mózg. W rezultacie w przyszłości coś, co choćby w niewielkim stopniu przypomina traumatyczne zdarzenie („ wyzwalacz”), automatycznie (na poziomie odruchu warunkowego) wywoła natychmiastową reakcję obronną całego organizmu, czasem bez zrozumienia tego, co dzieje się na poziom świadomości i własną reakcję na to. Jednocześnie ponowne przeżywanie traumatycznej pamięci będzie postrzegane jako realne niebezpieczeństwo, które ma miejsce „tu i teraz”, a nie w przeszłości. Ze względu na charakter przechowywania informacji o traumie w strukturach mózgu, traumatyczne wspomnienia (w przeciwieństwie do zwykłych wspomnień) pojawiają się niezależnie od chęci osoby, często w postaci retrospekcji (flashbacków) lub koszmarów sennych. Jednocześnie nie można przestać myśleć o wydarzeniu wysiłkiem woli. Wspomnienia traumatyczne nie są zmieniane przez nowe informacje. Na przykład w czasie wydarzenia ktoś mógł pomyśleć, że umrze. W przyszłości uświadamia sobie, że żyje i jest poza niebezpieczeństwem, ale gdy uaktywnia się traumatyczne wspomnienie, ponownie odczuwa intensywny strach, jakby groziła mu śmierć..

Nawet jeśli nic w obecnej sytuacji nie przypomina traumy, ciało nadal znajduje się w stanie przewlekłego stresu. Często na poziomie podświadomości jednostka postrzega każdą nową sytuację jako podobną do początkowej traumy. Potrafi nieświadomie odtworzyć te reakcje obronne, które miały miejsce w momencie początkowego urazu. Z tego powodu jego reakcje obronne stają się nieelastyczne i nieadekwatne w nowych warunkach. Stale wzmożona aktywność ośrodków emocjonalnych mózgu hamuje pracę świadomej części mózgu – utrudnia to kontrolowanie emocji i uniemożliwia osobie logiczną analizę sytuacji.

Okres pourazowy i rozwój PTSD

Okres, który następuje po traumatycznym wydarzeniu, ma często duże znaczenie dla dalszego rozwoju PTSD. W tym momencie znika bezpośrednie niebezpieczeństwo. Strach i objawy dysocjacji stają się mniej intensywne, a jednostka staje się świadoma tego, co się wydarzyło. Może się to okazać dodatkowym czynnikiem psychotraumatycznym, zwłaszcza jeśli nie ma pewności, że niebezpieczna sytuacja się nie powtórzy. W szczególności nasilenie PTSD może zależeć od następujących czynników:

• jak konsekwencje wydarzenia przyczyniają się do izolacji społecznej jednostki;
• świadomość szkód dla społeczności ofiary lub systemu wsparcia;
• masowość katastrofy;
• nieskuteczność akcji ratowniczych;
• niemożność uzyskania niezbędnych informacji;
• obecność wtórnych czynników psychotraumatycznych;
• nieodwracalność zmian i utrata nadziei na przywrócenie tego, co zostało utracone;
• trudność wyboru moralnego, gdy jest to konieczne do podjęcia ważnych decyzji;
• jak osoba retrospektywnie ocenia swoje zachowanie w czasie zdarzenia;
• utrata roli i statusu społecznego;
• stygmatyzacja, jakiej może doświadczyć ofiara przemocy;
• niszczenie znanego otoczenia społecznego, co zmusza ofiarę do przystosowania się do nowej sytuacji;
• niszczenie struktur zaprojektowanych w celu ochrony i ratowania ludzi;
• zakłócenie procesu usług normalnie świadczonych przez społeczność (np. elektryczność, woda, transport, łączność, grzebanie zmarłych.

W procesie uświadamiania sobie tego, co się wydarzyło, bardziej traumatycznymi wydarzeniami dla jednostki są te, które:

• powstały ze świadomego zamiaru (np. atak wojskowy, przemoc) – wywołują uczucie złości i utratę zaufania do ludzi;
• nastąpiło z powodu cudzego błędu (np. katastrofy spowodowane przez człowieka, błędy medyczne ) – takie zdarzenie wywołuje silne uczucie goryczy na myśl, że można było tego uniknąć;
• konsekwencje fizyczne – jest to nie tylko dodatkowy czynnik stresu, ale także stale przypomina osobie o traumatycznym wydarzeniu;
• brak wsparcia ze strony innych osób;
• negatywne reakcje innych osób, personelu medycznego i pracowników socjalnych na problemy osoby, która doświadczyła traumy (np. zaprzeczanie samemu faktowi traumy, zaprzeczanie związku traumy i cierpienia, obwiniania ofiary, odmowy udzielenia pomocy);
• wtórna traumatyzacja może wiązać się z nadopiekuńczością wobec ofiary, która odgradza ją od świata zewnętrznego i życia codziennego;
• konieczność złożenia zeznań i stawienia się w sądzie – zmusza to osobę do przypomnienia sobie traumatycznego epizodu we wszystkich szczegółach;
• wzbudzanie poczucia winy – analizując to, co się wydarzyło, człowiek zawsze znajduje coś, co mógł zrobić inaczej. Istnieje również tak zwana „wina ocalałego”, kiedy człowiek czuje się winny, że przeżył, podczas gdy inni zginęli; ocalały odczuwa ciężar nieznośnej odpowiedzialności .

Przekonania o świecie, a PTSD?

Subiektywny wpływ psychologiczny zdarzenia traumatycznego jest również związany ze stopniem, w jakim zdarzenie to zakłóca podstawowe przekonania osoby o świecie i o sobie, które w psychologii często określa się mianem „podstawowych złudzeń ”. Te iluzje pomagają osobie chronić się przed uczuciem niepokoju przed możliwymi niebezpieczeństwami:

• Iluzja własnej nieśmiertelności – zwykle przed doświadczeniem traumy człowiek nie wierzy na poziomie podświadomości, że kiedykolwiek będzie musiał umrzeć. Doświadczenie zagrożenia życia może radykalnie zmienić wyobrażenia człowieka o otaczającym go świecie, zaczyna wydawać się chaotyczny, nieprzewidywalny i niebezpieczny.
• Wiara w sprawiedliwy świat – człowiek podświadomie wierzy, że wszystko, co dzieje się na świecie, jest rozsądne, uporządkowane i sprawiedliwe („każdy dostaje to, na co zasługuje”). Trauma całkowicie niszczy to przekonanie, a człowiek nieustannie ma bolesne myśli o niesprawiedliwości tego, co mu się przydarzyło, lub obsesyjne pytania o to, co było jego winą i dlaczego mu się to przydarzyło.
• Iluzja własnej nieomylności – osoba początkowo uważa się za silną i zdolną zawsze działać poprawnie. Po przeżyciu traumy traci szacunek do siebie i wyrzuca sobie, że nie jest w stanie zachowywać się tak, jak było to konieczne [46] .

Statystyki dotyczące PTSD?

Trauma psychologiczna prowadzi do rozwoju PTSD w około 25-35% przypadków. Około 60% osób, które przeżyły traumę, nadal cierpi na znaczące objawy PTSD rok po urazie. Szacuje się, że w populacji ogólnej około 7-10% osób ma objawy PTSD.

Amerykański Komitet ds. Weteranów zorganizował badanie, w którym zbadano historie 4800 żołnierzy wojskowych (zarówno mężczyzn, jak i kobiet), a badacze wybrali do porównania „pary” osób różnej płci, które były do ​​siebie najbardziej podobne pod względem różnych parametrów. Na początku badania żaden z tych mężczyzn i kobiet nie miał PTSD. Przeprowadzono z nimi trzy wywiady, w latach 2001-2003, 2004-2006 oraz 2007-2008. Przynajmniej raz byli w podróży służbowej w Iraku lub Afganistanie. Podczas badania 6,1% mężczyzn i 6,7% kobiet rozwinęło PTSD.

Leczenie zespołu stresu pourazowego PTSD

Leczenie PTSD obejmuje zwykle zarówno psychoterapię, jak i farmakologię. Często stosuje się kombinację różnych metod terapeutycznych, ponieważ PTSD jest złożonym zaburzeniem, które objawia się jednocześnie na poziomie psychologicznym, biologicznym i społecznym. Wyleczenie może być całkowite, ale czasami poszczególne objawy stają się przewlekłe. Pozytywnym skutkiem PTSD jest czasami rozwój osobisty w okresie zdrowienia po urazie.

W przypadku psychoterapii:

• Traumatyczne doświadczenie, które spowodowało PTSD, jest niezwykle bolesne i trudne. Dlatego ważne jest, aby terapeuta potrafił wczuć się w cierpienie i ból pacjenta (np. „Miałeś naprawdę ciężkie doświadczenie, do tej pory dawałeś z siebie wszystko”).
• Pacjenci często uważają objawy PTSD za swoją słabość. Dlatego ważne jest wyjaśnienie, że PTSD jest stanem, który może wystąpić u każdego.
• Przydatne jest również zmniejszenie poczucia wyrzutów sumienia, mówiąc pacjentowi, który obwinia się za przyczynę zdarzenia, „Nie jesteś zły (bo sprawca jest zły)”.

Leczenie PTSD powinno opierać się na podejściu opartym na współpracy z różnorodnymi interwencjami i wsparciem. Ważne jest przestrzeganie następujących zasad:

Przyjmuje się podstawowe założenia dotyczące leczenia:

• Leki należy przepisywać ściśle według wskazań i przez możliwie najkrótszy czas.
• Psychoterapia powinna rozpocząć się jak najszybciej po wystąpieniu traumy psychicznej.
• Potrzebne jest również wsparcie społeczne chorego.
• Farmakoterapię PTSD należy zawsze łączyć z psychoterapią.

Badania pokazują, że psychoterapia, zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna, może być skuteczna w leczeniu PTSD. W przypadku innych paradygatów  psychoterapii nie ma obecnie dowodów na skuteczność, ale nie oznacza to, że nie działają; brak dowodów jest po prostu konsekwencją tego, że nie zostały one poddane rygorystycznej weryfikacji naukowej.

W większości przypadków głównym celem terapii jest wyeliminowanie objawów PTSD. Jednak objawy i zachowania związane z zaburzeniami współwystępującymi (np. uzależnieniami lub problemami z myślami samobójczymi) są czasami pierwszymi, którymi należy się zająć. Niekiedy konieczna jest praca nad stresem związanym z problemami chwili obecnej, co może spowodować dalsze pogorszenie stanu pacjenta lub uniemożliwić rozpoczęcie terapii. W niektórych przypadkach członkowie rodziny i inne znaczące osoby muszą zostać włączone do procesu terapeutycznego, jeśli problemy w związku niekorzystnie wpływają na manifestację objawów PTSD.

Wybór rodzaju terapii leczniczej powinien być dokonany z uwzględnieniem potrzeb pacjenta, a także jego możliwości i preferencji, warto również we wstępnych konsultacjach z wybranym terapeutą zapoznać się z jego podejściem do terapii.

W PTSD często stosuje się kombinację różnych terapii. Wynika to ze złożoności zjawiska PTSD jako zaburzenia, które manifestuje się jednocześnie na poziomie psychologicznym, biologicznym i społecznym. Psychoterapia PTSD może trwać od kilku miesięcy do kilku lat.

Choroby współistniejące do PTSD

W większości przypadków (poza łagodną postacią PTSD) na pewnym etapie pojawiają się inne zaburzenia psychiczne (tzw. współwystępowanie):

• Depresja występuje u około połowy z PTSD.
• Zaburzenie lękowe z napadami paniki. Zwykle w PTSD ataki paniki pojawiają się pod wpływem traumatycznych wyzwalaczy, ale u niektórych pacjentów lęk może się uogólnić, w którym to przypadku napady paniki mogą wystąpić w sytuacjach, które nie mają nic wspólnego z doznaną traumą.
• Uzależnienia, które wiążą się z dążeniem pacjenta do zmniejszenia nasilenia objawów pourazowych.
• Zachowania samobójcze.
• Choroby psychosomatyczne.
• Problemy seksualne. Zmniejszony popęd seksualny jest szczególnie powszechny u ofiar napaści na tle seksualnym. Ale w niektórych przypadkach wręcz przeciwnie, intensywna aktywność seksualna staje się dla nich rodzajem uzależnienia.
• Fobia społeczna
• Aspołeczność: objawy PTSD ( fobia społeczna , drażliwość, wybuchy gniewu, zmęczenie i utrata zainteresowania komunikacją i różnymi czynnościami) mogą prowadzić do zerwania relacji z rodziną i przyjaciółmi, rozpadu rodziny, niemożności rozpoczęcia rodzina i przyjaciele. Są też problemy zawodowe. Prowadzi to do wykluczenia społecznego i marginalizacji , które z kolei nasilają objawy PTSD.
• Agresywność i zachowanie antyspołeczne.

PTSD charakteryzuje wysoki stopień współwystępowania. Był to jeden z powodów, dla których przez długi czas PTSD nie było uważane za odrębną jednostkę zaburzeń

Samoocena to zbiór percepcji, myśli, ocen, uczuć i tendencji zachowań skierowanych ku sobie, ku naszemu sposobowi bycia, cechom naszego ciała i naszego charakteru. W skrócie: jest to percepcyjna ocena nas samych. Potrzeba docenienia siebie, która dzieli się na dwa aspekty:

• od siebie: miłość do siebie samego, zaufanie do siebie, docenienie, samowystarczalność itp. oraz szacunek;
• szacunek otrzymany od innych osób (uznanie, akceptacja itp.).

Carl Rogers, największy przedstawiciel psychologii humanistycznej, stwierdził, że źródłem problemów wielu ludzi jest to, że gardzą sobą i uważają się za bezwartościowych i niegodnych bycia kochanymi; stąd znaczenie, jakie przywiązywał do bezwarunkowej akceptacji pacjentów.

Wszyscy mamy mentalny obraz tego, kim jesteśmy, jak wyglądamy, w czym jesteśmy dobrzy i jakie są nasze słabości. Tworzymy ten obraz z biegiem czasu, począwszy od naszego dzieciństwa. Termin obraz siebie jest używany w odniesieniu do obrazu mentalnego, jaki dana osoba ma o sobie.

Pojęcie samooceny różni się w zależności od paradygmatu psychologicznego, który go dotyczy (psychologia humanistyczna, psychoanaliza lub behawioralna). Z punktu widzenia psychoanalizy samoocena jest ściśle związana, z rozwojem ego.  Z drugiej strony behawioryzm koncentruje się na takich pojęciach, jak bodziec, reakcja, wzmocnienie i uczenie się, co sprawia, że ​​holistyczna koncepcja samooceny nie ma znaczenia. Poczucie własnej wartości jest również pojęciem, które często wykracza poza dziedzinę wyłącznie naukową.

Znaczenie pozytywnej samooceny

Zdrowie psychiczne jest niemożliwe, gdy ktoś nie czuje się zasadniczo zaakceptowany, kochany i szanowany przez innych i przez siebie samego. Poczucie własnej wartości pozwala ludziom stawiać czoła życiu z większą pewnością siebie, życzliwością i optymizmem, a tym samym łatwiej osiągać swoje cele i samorealizację. Pozwala być bardziej ambitnym w kwestii tego, co ma się nadzieję doświadczyć emocjonalnie, twórczo i duchowo. Rozwijanie poczucia własnej wartości to poszerzanie umiejętności bycia szczęśliwym; Poczucie własnej wartości pozwala mieć przekonanie, że zasługuje sie na szczęście.

Zrozumienie tego jest fundamentalne i przynosi korzyści wszystkim, ponieważ rozwój pozytywnej samooceny zwiększa zdolność do traktowania innych z szacunkiem, życzliwością i dobrą wolą, sprzyjając w ten sposób wzbogacaniu relacji międzyludzkich i unikaniu destrukcyjnych.

Fałszywe stereotypy dotyczące wysokiej samooceny

Ludzie, którzy mają wysoką samooceną, mogą być postrzegani jako bardzo egoistycznie, jednakże nie ma nic bardziej błędnego. Miłość do innych i miłość do siebie nie są przeciwstawnymi alternatywami. Wręcz przeciwnie, postawę miłości do siebie cechują wszyscy, którzy potrafią kochać innych.

Nawet w Chrześcijaństwie warunkiem kochania innych jest uwarunkowany kochaniem siebie:

(37): A On mu powiedział: Będziesz miłował Pana, Boga swego, z całego serca swego i z całej duszy swojej, i z całej myśli swojej. (38): To jest największe i pierwsze przykazanie. (39): A drugie podobne temu: Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego. [Biblia Warszawska, Mt 22, Przekład opracowany przez Komisję Przekładu Pisma Świętego]

Poczucie komfortu, a samoocena

Komfort to nie poczucie własnej wartości. Dla osoby z niską samooceną –  każda pozytywna zachęta będzie w najlepszym wypadku sprawić, że poczuje się komfortowo lub, co najwyżej, lepiej ze sobą tylko na jakiś czas. Dlatego dobra materialne, relacje seksualne, sukcesy lub wygląd fizyczny same w sobie przyniosą komfort tej osobie lub fałszywy i efemeryczny rozwój poczucia własnej wartości, ale nie będą tak naprawdę zwiększać pewności siebie i własnej wartości.

Samoocena, a porównywanie się

Samoocena nie jest konkurencyjna, ani porównawcza. Paradoksalnie większość ludzi szuka pewności siebie i szacunku do siebie poza sobą, dlatego są skazani na porażkę. Poczucie własnej wartości najlepiej rozumieć jako rodzaj osiągnięcia duchowego lub umysłowego, to znaczy jako zwycięstwo w ewolucji świadomości. W ten sposób poczucie własnej wartości zapewnia duchowy spokój, co z kolei pozwala ludziom cieszyć się życiem.

Prawdziwa samoocena nie jest wyrażana przez samouwielbienie kosztem innych lub przez pragnienie bycia lepszym od innych ludzi lub poniżania ich w celu wzniesienia się. Arogancja, przechwalanie się i przecenianie własnych umiejętności ujawniają błędną samoocenę, a nie nadmiar poczucia własnej wartości.  Poczucie własnej wartości jest fundamentalną podstawą pełnego rozwoju ludzkich zdolności, jest punktem wyjścia do pozytywnego rozwoju relacji międzyludzkich, uczenia się, kreatywności i osobistej odpowiedzialności.

Poczucie własnej wartości to nie pewność siebie

Poczucie własnej wartości można pomylić z pewnością siebie. Niektórzy ludzie, na przykład aktorzy lub osoby publiczne, mogą mieć pewność siebie, ale także niską samoocenę. Docenianie siebie to postrzeganie siebie jako wartościowego i wartościowego. Osobom, które cierpią z powodu niskiej samooceny, trudno jest powiedzieć „lubię siebie”, „zasługuję na bycie szczęśliwym” lub „jestem dobrym człowiekiem”.

Źródła niskiej samooceny

Dezaprobata autorytetów

Rodzice, nauczyciele, mentorzy, 'ojcowie” wywierają ogromny wpływ na człowieka nie tylko w dzieciństwie. Jeśli ktoś  słyszał cały czas, że wszystko, co robi, jest złe, prawdopodobnie przyswoił sobie to zdanie o sobie… jako korzeń swojego istnienia.

Zbyt wysokie oczekiwania

Kiedy wychowawcy wymagają zbyt wiele, dziecko może poczuć, że nie jest wystarczająco dobre, ponieważ bez względu na to, jak bardzo się stara, nigdy nie spełni ich standardów. Nie dotyczy to jednak tylko rodziców, ta sama sytuacja może wyniknąć w pracy, w związku czy też wobec samego siebie. Uczucie niespełnienia standardów rozciągać się może wtedy praktycznie  na wszystkie obszary działania i bardzo głęboko wpływa na jego samoocenę.

Trudności w nauce i w pracy

Ttrudności w społeczności często nie są poprawnie ogarniane, nie są traktowane jako wyzwania, ale zwykle prowadzą do niskiej samooceny, bo są traktowane przez otoczenie, a także nas samych jako powód do poniżania i karcenia. Zdarzać się może, że czy to w szkole, czy to w pracy człowiek jest wyśmiewany, czy też lub skarcony z powodu niskiej personalnej wydajności lub niepełnosprawności. W rzeczywistości jest to częsta sytuacja, w której ludzie skupiają się, wyłącznie na wynikach nie promują zajęć, w których czujemy się bardziej komfortowo, nawet jeśli są one wyzwaniami.

Środowisko bez odzwierciedlenia uczuć

Aby wzrastać i rozwijać zdrową samoocenę, niezbędne jest poczucie bycia kochanym, zrozumianym i zaakceptowanym. Upokarzające słowa może wyrządzić tyle samo szkody, co afektywna indolencja (obojętność). Osoba wychowana czy też przebywająca w takim środowisku jak najbardziej może zinternalizowałeś i znormalizować ten brak jako poczucie bycia niegodnym uczuć, jako źródło „sensu”.

Nadopiekuńczość

Przeciwległy biegun do środowiska bez odzwierciedlania uczuć to nadmierna opiekuńczość. Przez nadopiekuńczość można  nieumyślnie uniemożliwić  innym rozwijanie własnych zdolności. W rezultacie „wychowankowie nadopiekuńczości”  mogą nie mieć niezbędnych narzędzi do radzenia sobie z problemami życiowym, a tym samym czuć się jako bezwartościowi.

Ofiara nadużyć

Zastraszanie, przemoc fizyczna w rodzinie lub maltretowanie emocjonalne to problemy, które głęboko wpływają na nasz obraz siebie.Kiedy dorastasz w środowisku, w którym nie masz kontroli i padłeś ofiarą upokorzenia, normalne jest, że twoje umiejętności i że trudno ci ufać ludziom, więc na dłuższą metę możesz rozwinąć niską samoocenę.

Ograniczony system przekonań

Kiedy porównujemy się z innymi i wierzymy, że nie spełniamy ich standardów, pojawia sie pewien problem. Dodatkowo w okresie dojrzewania ocena przez grupę rówieśniczą ma fundamentalne znaczenie, więc jeśli zostaniemy przez nią odrzuceni, możemy utknąć na tym etapie.

Jak sprawdzić samoocenę?

Człowiek, który ma wystarczającą samoocenę:

• Jest w stanie działać zgodnie z tym, co uważa za najbardziej skuteczne, ufając własnym kryteriom i bez poczucia winy, gdy inni uważają, że jego zachowanie nie jest dobre.
• Wychodzi z założenia, że ​​jest interesujący i cenny dla innych ludzi, przynajmniej dla tych, z którymi jest zaprzyjaźniony.
• Nie daje się manipulować, choć chętnie współpracuje, jeśli wydaje się to właściwe i wygodne.
• Rozpoznaje i akceptuje w sobie różne odczucia i emocje, zarówno pozytywne, jak i negatywne, i chętnie ujawnia je drugiej osobie, jeśli uważa, że ​​warto i chce to zrobić.
• Nie marnuje czasu na zamartwianie się tym, co przydarzyło się w przeszłości lub co może się przydarzyć w przyszłości. Uczy się z przeszłości i projektuje na przyszłość, ale intensywnie przeżywaj teraźniejszość.
• Jest wrażliwy na uczucia i potrzeby innych; szanuje ogólnie przyjęte rozsądne zasady współżycia i rozumie, że nie ma prawa — ani nie chce tego — prosperować lub bawić się kosztem innych.
• Mocno wierzy w pewne wartości i zasady i jest gotów ich bronić, nawet jeśli napotka sprzeciw. Ponadto czuje się wystarczająco pewnie, aby je zmienić, jeśli doświadczenie udowodni, że się myliła.
• W pełni ufa swojej zdolności do rozwiązywania własnych problemów, nie dając się łatwo zastraszyć niepowodzeniami i trudnościami. A kiedy naprawdę tego potrzebuje, chętnie poprosi innych o pomoc.
• Jako osoba uważa się i czuje tak samo jak każdy inny; ani gorszy, ani wyższy; po prostu równy w godności; i dostrzega różnice w konkretnych talentach, prestiżu zawodowym czy pozycji ekonomicznej.
• Potrafi cieszyć się różnorodnymi zajęciami.

Człowiek który ma za niską samoocenę

Osoba ze słabą samooceną zwykle przejawia niektóre z następujących objawów:

• Ukryta wrogość: drażliwość na powierzchni, zawsze na granicy wybuchu, nawet w przypadku drobiazgów; typowy dla superkrytyka, któremu wszystko jest źle, wszystko mu się nie podoba, wszystko go zawodzi, nic go nie satysfakcjonuje.
• Tendencje obronne  uogólniony negatywne nastawienie (wszystko widzi jako czarne: swoje życie, swoją przyszłość, a przede wszystkim siebie) oraz ogólny brak apetytu na radość życia i samego życia.
• Rygorystyczna samokrytyka: tendencja do tworzenia nawykowego stanu niezadowolenia z samego siebie.
• Nadwrażliwość na krytykę: która sprawia, że ​​czujesz się łatwo atakowany i doświadczasz uporczywych urazów wobec swoich krytyków.
• Chroniczne niezdecydowanie: nie tyle z powodu braku informacji, co z powodu przesadnego strachu przed pomyłką.
• Nadmierne pragnienie zadowolenia: nie ośmiela się powiedzieć „nie”, z obawy przed niezadowoleniem i utratą życzliwości proszącego.
• Krytykowanie innych: czasami osoba o niskiej samoocenie może użyć krytyki innych ludzi, gdy coś pójdzie nie tak, zwłaszcza jeśli chodzi o obronę siebie w niekomfortowej sytuacji, w celu zademonstrowania swojej niewinności. Nawet osoba cierpiąca na niską samoocenę może nie być świadoma swojego zachowania i może nie robić tego w złych intencjach.
• Perfekcjonizm – czyli domaganie się wykonania „doskonałego”, bez jednego błędu, prawie wszystkiego, czego się próbuje – co może prowadzić do bardzo złego samopoczucia, gdy sprawy nie układają się idealnie.
• Poczucie winy – potępia siebie za zachowania, które nie zawsze są obiektywnie złe, wyolbrzymia ogrom swoich błędów i zbrodni i/lub żałuje ich w nieskończoność, nie wybaczając sobie całkowicie.

Konsekwencje niskiej samooceny

Brak równowagi poczucia własnej wartości może objawiać się w następujący sposób:

• Zaburzenia zachowania
  • zaniedbanie obowiązków i higieny osobistej;
  • słaba wydajność pracy;
  • skłonność do używania substancji szkodliwych.

• Zaburzenia intelektualne
  • słaba absorpcja bodźców;
  • zła analiza faktów życia codziennego,
  • trudność w komunikacji;
  • niezdolność do konfrontacji;
  • niepokojące powtarzające się myśli lub wspomnienia.

• Zaburzenia psychiczne
  • rozpacz i pesymizm,
  • poczucie winy, bezwartościowości i bezradności.
  • trudności z koncentracją, zapamiętywaniem i podejmowaniem decyzji.
  • zaburzenia snu,
  • żałość,
  • utrata wizji przyszłości;
  • utrzymujący się smutny, niespokojny lub pusty nastrój,
  • niepokój, drażliwość,
  • bóle głowy,
  • myśli samobójcze,
  • brak apetytu,
  • niska przyjemność z zajęć (anhedonia),
  • zaburzenia trawienia i nudności.

• Zaburzenia somatyczne (psychosomatyka)
  • bezsenność;
  • niepokój we śnie;
  • anoreksja;
  • bulimia;
  • wymioty lub nudności z zawrotami głowy;
  • napięcie mięśni szyi;
  • choroby żołądka;
  • zmiany częstotliwości rytmu serca.

• Zaburzenia afektywne
  • trudności w podejmowaniu decyzji;
  • życiowe podejście defetystyczne;
  • strach;
  • niepokój;
  • drażliwość.

Niska samoocena i psychoterapia

Psychologiczny konstrukt poczucia własnej wartości (lub samooceny)  sięga Williama Jamesa pod koniec XIX wieku, który w swojej pracy Zasady psychologii badał rozwój naszego „globalnego-ja” („ Ja-wiem» i „Ja-wiedziałem”). Według Jamesa z tego rozwoju, którego wszyscy jesteśmy świadomi w mniejszym lub większym stopniu, rodzi się poczucie własnej wartości.

Problemy z niską samooceną są jednym z najczęstszych powodów, dla których ludzie w każdym wieku decydują się na terapię psychologiczną – psychoterapię. W jakim stopniu psychoterapeuci mogą pomóc wzmocnić poczucie własnej wartości i jakich strategii używają, aby to osiągnąć? W ofercie psychoterapii stosowane są różne techniki w zależności od przyczyn, które powodują brak poczucia własnej wartości. Techniki te obejmują leczenie ran emocjonalnych, które pacjenci mogli doznać w przeszłości, jak i inne zabiegi mające wpływ na nieświadome negatywne przekonania, które pacjenci posiadają.

Terapia podnosząca samoocenę ma za zadanie:

• Rozwinąć zdrową samoocenę, która będzie podstawą do osiągnięcia życiowych celów.
• Zmienić autodestrukcyjne nawyki.
• Zaprzestania sabotowania siebie.
• Pokochać się bardziej i traktować lepiej.
• Zwiększ pewność siebie.
• Rozwinąć zaufanie do swoich umiejętności.
• Dotarcie do prawdziwych emocji i zaakceptowanie ich
• Wyeliminować ograniczające przekonania o swoim wizerunku.
• Pokonać nieśmiałość.
• Nauczyć  się wyznaczać cele i wytyczać drogę do ich osiągnięcia.
• Pokonać niepokój i lęki.

Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (w skrócie OCD) to zaburzenie psychiczne charakteryzujące się powtarzającym się pojawianiem się natrętnych myśli – obsesji – wywołujących dyskomfort, zmartwienie, strach. Obsesje połączone ze współistniejącymi powtarzającymi się, zrytualizowanymi zachowaniawaniami – kompulsjami – które mają  skutkować zmniejszeniem lęku lub złagodzeniem napięcia. Obsesje i kompulsje są często powiązane i mimo, że często są uznawane za irracjonalne przez osoby z tym zaburzeniem, to osoby te nie dają rady ich powstrzymać. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne na ogół nie są one oparte na urojeniowych interpretacjach.

Najbardziej ilustracyjnym przykładem osoby z OCD jest bohater dramatu Marka Koterskiego Dzień Świra (w wykonaniu Marka Kondrata ), którego opis życia, czyli codzienność, codzienne rytuały, magia liczb, stosunek do bodźców zewnętrznych i zachowań w społeczeństwie doskonale ilustruje to zaburzenie.

Różne rodzaje obsesji

Można wyróżnić pięć najbardziej popularnych rodzajów obsesji i towarzyszących im zachowań (często chory przejawia kilka z nich):

• Obsesja, aby upewnić się, że inni nie zostaną skrzywdzeni.
• Obsesja, aby uniknąć infekcji lub zabrudzenia.
• Obsesja, aby uniknąć poczucia niekompletności lub błędu.
• Obsesja, aby nie myśleć o myślach tabu (zabronione myśli).
• Obsesja,  do przymusowego zbierania rzeczy (może również obejmować śmieci).

Jak rozpoznać zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

Jest kilka metod diagnozowania tego zaburzenia, przykładowo DSM-IV definiuje zaburzenie obsesyjno-kompulsywne według następujących kryteriów (wszystkie muszą być spełnione):

• Występują obsesje, impulsy lub fantazje, które są postrzegane jako natrętne i pochodzą od samego siebie. Osoba próbowała bezskutecznie przestać robić dane czynności. Ponadto występują przymusowe zdziałania w postaci konkretnych lub mentalnych działań, do których dana osoba czuje się zmuszona i są wykonywane w celu ograniczenia ewentualnej „katastrofy”.
• Osoba musi być świadoma, że ​​obsesje i kompulsje są nieuzasadnione lub przesadzone (kryterium to nie dotyczy dzieci).
• Problem powoduje znaczne cierpienie i jest czasochłonny (zajmuje co najmniej godzinę dziennie) lub znacząco zakłóca życie człowieka.
• Jeśli dana osoba ma inne diagnozy psychiatrycznej, myśli i zachowania nie ograniczają się do tego (na przykład poczucie winy w depresji).
• Zaburzenie nie jest spowodowane ustrzeżeniem przed  jakimkolwiek  realnym zagrożeniem, ani jakąkolwiek chorobą fizyczną.

Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne najczęściej zaczyna się między 10 a 30 rokiem życia. Pierwsza wizyta u psychiatry następuje zwykle dopiero między 25 a 35 rokiem życia. Od zachorowania do pierwszej konsultacji może minąć nawet 7,5 roku.

Zachowanie osoby chorej na OCD

Pacjenci z OCD to ludzie bardzo podejrzliwi, skłonni do rzadkich, maksymalnie zdecydowanych działań, co od razu widać na tle ich dominującego spokoju. Głównymi objawami są mocne, stereotypowe, obsesyjne (obsesyjne) myśli, obrazy lub popędy, postrzegane jako bezsensowne, które w stereotypowej formie raz po raz przychodzą do głowy pacjentowi

• strach przed infekcją lub zanieczyszczeniem;
• strach przed skrzywdzeniem siebie lub innych;
• myśli i obrazy o charakterze jednoznacznie seksualnym lub brutalnym;
• strach przed utratą lub brakiem niektórych rzeczy, których możesz potrzebować;
• porządek i symetria : idea, że ​​wszystko powinno być ustawione „poprawnie”;
• przesąd, nadmierne zwracanie uwagi na coś, co jest postrzegane jako szczęście lub pech.

Kompulsywne działania lub rytuały to działania powtarzane w kółko, których celem jest zapobieganie jakimkolwiek obiektywnie nieprawdopodobnym zdarzeniom. Obsesje i kompulsje są częściej odbierane jako absurdalne i irracjonalne. Pacjent cierpi z ich powodu i stawia im opór.

Następujące objawy są wskaźnikiemi zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych:

1. natrętne, powtarzające się myśli;
2. niepokój towarzyszący tym myślom;
3. aby wyeliminować niepokój, często powtarzają identyczne działania.

Klasycznym przykładem tej choroby jest lęk przed brudem, w którym każdy kontakt pacjenta z brudnymi, jego zdaniem, przedmiotami powoduje dyskomfort i w efekcie obsesyjne myśli. Aby pozbyć się tych myśli, zaczyna myć ręce. Ale nawet jeśli w pewnym momencie wydaje mu się, że wystarczająco umył ręce, jakikolwiek kontakt z „brudnym” przedmiotem zmusza go do ponownego rozpoczęcia rytuału. Rytuały te pozwalają pacjentowi osiągnąć chwilową ulgę. Pomimo tego, że pacjent jest świadomy bezsensu tych działań, nie jest w stanie z nimi walczyć.

Obsesje

Obsesje pacjenci z OCD doświadczają natrętnych myśli (obsesji), które zwykle są nieprzyjemne. Wszelkie drobne zdarzenia mogą wywoływać obsesje – takie jak obcy kaszel, kontakt z przedmiotem postrzeganym przez pacjenta jako niesterylny i nieindywidualny (poręcze, klamki itp.), a także osobiste obawy niezwiązane z czystością. Obsesje mogą być przerażające lub nieprzyzwoite, często obce osobowości pacjenta. Zaostrzenia mogą wystąpić w zatłoczonych miejscach, na przykład w transporcie publicznym.

Kompulsje

Aby zwalczyć obsesje, pacjenci stosują działania ochronne (przymusy). Działania to rytuały mające na celu zapobieganie lękom lub minimalizowanie ich. Czynności takie jak ciągłe mycie rąk i mycie, wypluwanie śliny, wielokrotne unikanie potencjalnego niebezpieczeństwa (niekończące się sprawdzanie urządzeń elektrycznych, zamykanie drzwi, zamykanie zamka błyskawicznego w locie), powtarzanie słów, liczenie. Na przykład, aby mieć pewność, że drzwi są zamknięte, pacjent musi pociągnąć za klamkę określoną ilość razy (licząc razy). Po wykonaniu rytuału pacjent odczuwa chwilową ulgę, przechodząc w „idealny” stan po rytuale. Jednak po pewnym czasie wszystko się powtarza.

Przyczyny zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych

Stwierdzono, że za zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi stoją zarówno przyczyny psychologiczne, jak i biologiczne, ale opinie różnią się, które czynniki są najważniejsze. Wśród czynników wymienia sie takie rzeczy jak:

• Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi poznawczej – u osób stosujących przymus często przyjmuje się założenie, że myśli niosą ze sobą prawdę.
• Nadmierne poczucie odpowiedzialności, które przeradza się w nadodpowiedzialne działania.
• Nietolerancja niepewności – teoretycznym wyjaśnieniem występowania zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych może być to, że ofiary mają szczególnie niską tolerancję na niepewność i przeceniają prawdopodobieństwo wystąpienia katastrof oraz że w dzieciństwie nauczyły się zapobiegać zagrażającym zmianom poprzez różne „naiwnie magiczne” zachowania, a tym samym łagodzić egzystencjalnie lęk w wieku dorosłym.
• To, że u pacjenta rozwijają się zachowania obsesyjno-kompulsywne, wyjaśnia się w paradygmacie terapii poznawczo-behawioralnej z warunkowaniem instrumentalnym. Uważa się, że gdy pacjent zaczyna odczuwać ulgę w lęku wynikającym z kompulsywnego zachowania, zachowanie to jest wzmacniane i wydaje się coraz bardziej naturalne. Warunkowanie odbywa się na poziomie nieświadomym i nie może na nie wpływać rozum. Wydaje się konieczne odprawienie rytuałów i przymusów w celu zmniejszenia poczucia lęku. Jednak prawdziwość tego stwierdzenia nie została bezpośrednio zbadana.

Typowe dla zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych jest to, że są utrzymywane przy życiu z powodu przekonania, że ​​muszą być monitorowane lub w inny sposób traktowane, ponieważ mogą być szkodliwe itd. W końcu cały czas i koncentracja skupia się na walce z nimi – próba uniknięcia myślenia o określonej myśli w rzeczywistości tylko zwiększa prawdopodobieństwo częstszego jej pojawienia się.

Zapobieganie OCD

• Zapobieganie wpływom psychotraumatycznym w pracy iw domu.
• Profilaktyka — prawidłowe wychowanie dziecka, np. niewpajanie mu opinii o jego niższości lub wyższości, niegenerowanie poczucia głębokiego lęku i winy przy popełnianiu „brudnych” czynów, zdrowe relacji między rodzicami.
• Zapobieganie konfliktom rodzinnym.
• Zmiana nastawienia pacjentów do sytuacji psychotraumatycznych poprzez rozmowy (psychoterapia) itd.
• Przeprowadzanie regularnych badań lekarskich .
• Przyczynianie się do zwiększenia jasności w pomieszczeniu — usuń zasłony zaciemniające, używaj jasnego oświetlenia, maksymalnie wykorzystaj światło dzienne, fototerapię. Światło wspomaga produkcję serotoniny.
• Terapia regenerująca i witaminowa, wystarczający sen.
• Terapia dietetyczna (pełne odżywianie, odmowa picia kawy i napojów alkoholowych, zawiera w menu pokarmy z wysoką zawartością tryptofanu (aminokwasy, z których powstaje serotonina): daktyle, banany  śliwki, figi, pomidory, mleko, soja, gorzka czekolada).
• Terminowe i odpowiednie leczenie innych chorób: endokrynnej, sercowo-naczyniowej, zwłaszcza miażdżycy mózgu, nowotworów złośliwych, niedokrwistości z niedoboru żelaza i witaminy B12.
• Koniecznie jest unikanie występowania substancji psychoaktywnych, a tym bardziej alkoholizmu, narkomanii. Spożywanie napojów alkoholowych nieregularnie w niewielkich ilościach działa uspokajająco, dlatego nie może wywołać nawrotu.

Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, psychoterapia

Najbardziej charakterystyczną cechą OCD jest przewlekłość. Epizodyczne objawy choroby i całkowite wyleczenie są stosunkowo rzadkie. U wielu pacjentów, zwłaszcza z rozwojem i zachowaniem jednego rodzaju manifestacji (np. rytualne mycie rąk), możliwy jest długotrwały stabilny stan. W takich przypadkach następuje stopniowe łagodzenie objawów psychopatologicznych i readaptacja społeczna.

Współczesna terapia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych musi koniecznie zapewniać złożony efekt: połączenie psychoterapii z wybranym psychoterapeutom i farmakoterapii.